6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Hükümleri Uyarınca Taşıyanın Yüke Özen Sorumluluğu Çerçevesinde “Müşterek İnceleme”: Tatbik Kabiliyeti, Hükümleri ve Birtakım Sorular
Öz
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 5. Kitabında yer alan 1178 ila 1192. maddeleri, taşıyanın yüke özen sorumluluğunu düzenleyen hükümlere yer vermektedir. İşbu hükümler uyarınca; taşıyanın yüke özen sorumluluğunun kapsamı, sorumluluktan kurtulma nedenleri, inceleme ve bildirim, sorumluluk sınırları, hak düşürücü süre, sözleşme dışı istemler ile fiili taşıyanın sorumluluğu düzenlenmiştir. Kendisine karşı yüke özen sorumluluğu tesisi süreci başlatılan taşıyanın; sorumluluktan kurtulma hallerinin uygulanabilirliğini denetlemesi öncesinde, sorumluluk tesisinde ispat yükünün yerini değiştirmek için, müşterek incelemenin varlığını veya yükle ilgiliye atfedilen bildirim yükümlülüğünün yerine getirilip getirilmediğini denetlemek imkanları bulunmaktadır. Bunların her ikisinin yokluğunda, taşıyan lehine ikili bir sorumsuzluk karinesi doğacak ve taşıyanın yüke özen sorumluluğunun tesisi talebinde bulunan kişi bu karineleri çürütmedikçe; eşyanın taşıma senedinde yazılı olduğu gibi taşıyanca teslim edildiği ve zararın taşıyanın sorumlu olmadığı bir sebepten ileri geldiği kabul olunacaktır. Bu nedenle; yüke özen sorumluluğunun tesisinde oldukça büyük önemi haiz “müşterek inceleme”, çalışmada; tatbik kabiliyeti, hükümleri ve uygulamada ortaya çıkan birtakım sorunlar kapsamında değerlendirilmiş, sorunların çözümüne ve bu şekilde hükmün tadiline yönelik değerlendirmelerde bulunmak amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Taşıyan Yüke Özen Sorumluluğu Müşterek İnceleme Sorumsuzluk Karinesi
Kaynakça
- Akıncı S, Deniz Hukuku Navlun Mukaveleleri (Türkiye Ticaret Postası Matbaası 1968)
- Aksoy S, Taşıma Hukukunda Fiili Taşıyıcı (On İki Levha Yayıncılık 2015)
- Algantürk Light D, ‘Yeni TTK Uyarınca Navlun Sözleşmelerinde Yükü İnceleme ve Bildirim’ (2012) 18(2) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 517
- Atamer K, ‘Parça Başı Sınırlı Sorumluluk ve 1924 Brüksel Sözleşmesi’ (2000) 5(1-4) DHD 57
- —— Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Deniz Hukukunda Cebri İcra (On İki Levha Yayıncılık 2006)
- —— Deniz Ticareti Hukuku, Cilt 1 (On İki Levha Yayıncılık 2017)
- Can M, Deniz Yolu ile Yolcu Taşıma Sözleşmesi (İmaj Yayıncılık 2001)
- Cumalıoğlu E, Kırkambar Sözleşmesi (Turhan Kitabevi Yayınları 2011)
- Çağa T ve Kender R, Deniz Ticareti Hukuku, Cilt 2 (On İki Levha Yayıncılık 2006)
- Damar D, ‘Milletlerarası Taşıma Hukukunda “Wilful Misconduct” Kavramının Tarihçesi ve Tercümesi’ (2004) 24(1-2) Prof. Dr. Sevin Toluner’e Armağan MHB 379
- Demir İ, 2002 Atina Sözleşmesi Çerçevesinde Deniz Yoluyla Yolcu Taşıma (Yetkin Yayınları 2000)
- Işıklar GK, 2002 Atina Sözleşmesi Çerçevesinde Deniz Yolu ile Yolcu Taşımalarında Zorunlu Sorumluluk Sigortası (On İki Levha Yayıncılık 2018)
- Kaner İ, Deniz Ticareti Hukuku, Navlun Sözleşmeleri (B. 2, Filiz Kitabevi 2014)
- Kula N, ‘Türk Ticaret Kanunu ile York Anvers 2016 Kuralları Uyarınca Müşterek Avaryaya Uygulanacak Hükümlerin Değerlendirilmesi ve Özellikle “Zamanaşımı” Hususu’ (2019) 27 Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 727
- Kula Değirmenci N, ‘Taşıyanın “Fiili Taşıyanın Hata ve İhmallerinden” Doğan Sorumluluğu ile Yararlanabileceği Sorumsuzluk Şartı’ (2015) 73 İÜHFM 389
- —— Taşıyanın Sorumluluğu ve Akdettiği Sorumsuzluk Anlaşmaları (Seçkin Yayıncılık 2021)
- Süzel C, Deniz Ticareti Hukukunda Taşıtan ve Yükleten (On İki Levha Yayıncılık 2014)
- Taşkın M, Deniz Yolu ile Yolcu Taşıma Sözleşmesinde Taşıyanın Gemi Kazasından Sorumluluğu (On İki Levha Yayıncılık 2016)
- Ülgener F, Taşıyanın Sorumsuzluk Halleri (Der Yayınları 1991)
- Yazıcıoğlu E, Hamburg Kuralları (Beta Basım Yayın 2000)
- Yazıcıoğlu E, Kender – Çetingil Deniz Ticareti Hukuku (B. 16, Filiz Kitabevi 2021)
- Yetiş Şamlı K, Taşıyanın Zıya, Hasar ve Geç Teslimden Sorumluluğu (On İki Levha Yayıncılık 2013)
"Joint Inspection" Within the Framework of the Carrier's Duty of Care for the Cargo under the Turkish Commercial Code no. 6102: Applicability, Provisions, and Some Questions
Öz
Articles 1178 to 1192 in Book 5 of the Turkish Commercial Code No. 6102 include the provisions regulating the carrier's duty of care for the cargo. Under these provisions, the scope of the carrier's duty of care for the cargo, grounds for release from liability, inspection and notification, limits of liability, limitation period, extra-contractual claims, and the liability of the actual carrier are regulated. The carrier, against whom the process of establishing the duty of care for the cargo has been initiated, has the opportunity to check the existence of a joint inspection to shift the burden of proof to establish liability or to check whether the obligation of notification attributed to the person concerned with the cargo has been fulfilled before checking the applicability of the cases of release from liability. In the absence of both of these, a double presumption of irresponsibility will arise in favor of the carrier, and unless the person claiming the establishment of the carrier's responsibility for the care of the cargo rebuts these presumptions, it will be accepted that the goods were delivered by the carrier as written in the bill of lading and the damage was caused by a cause for which the carrier is not responsible. For this reason, the "joint inspection," which is of great importance in the establishment of the duty of care for the cargo, has been evaluated within the scope of its applicability, its provisions, and some problems arising in practice, and it is aimed to make evaluations for the solution of the problems and the amendment of the provision in this way.
Anahtar Kelimeler
Carrier Duty of Care for the Cargo •Joint Inspection Presumption of Non-Liability
Kaynakça
- Akıncı S, Deniz Hukuku Navlun Mukaveleleri (Türkiye Ticaret Postası Matbaası 1968)
- Aksoy S, Taşıma Hukukunda Fiili Taşıyıcı (On İki Levha Yayıncılık 2015)
- Algantürk Light D, ‘Yeni TTK Uyarınca Navlun Sözleşmelerinde Yükü İnceleme ve Bildirim’ (2012) 18(2) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 517
- Atamer K, ‘Parça Başı Sınırlı Sorumluluk ve 1924 Brüksel Sözleşmesi’ (2000) 5(1-4) DHD 57
- —— Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Deniz Hukukunda Cebri İcra (On İki Levha Yayıncılık 2006)
- —— Deniz Ticareti Hukuku, Cilt 1 (On İki Levha Yayıncılık 2017)
- Can M, Deniz Yolu ile Yolcu Taşıma Sözleşmesi (İmaj Yayıncılık 2001)
- Cumalıoğlu E, Kırkambar Sözleşmesi (Turhan Kitabevi Yayınları 2011)
- Çağa T ve Kender R, Deniz Ticareti Hukuku, Cilt 2 (On İki Levha Yayıncılık 2006)
- Damar D, ‘Milletlerarası Taşıma Hukukunda “Wilful Misconduct” Kavramının Tarihçesi ve Tercümesi’ (2004) 24(1-2) Prof. Dr. Sevin Toluner’e Armağan MHB 379
- Demir İ, 2002 Atina Sözleşmesi Çerçevesinde Deniz Yoluyla Yolcu Taşıma (Yetkin Yayınları 2000)
- Işıklar GK, 2002 Atina Sözleşmesi Çerçevesinde Deniz Yolu ile Yolcu Taşımalarında Zorunlu Sorumluluk Sigortası (On İki Levha Yayıncılık 2018)
- Kaner İ, Deniz Ticareti Hukuku, Navlun Sözleşmeleri (B. 2, Filiz Kitabevi 2014)
- Kula N, ‘Türk Ticaret Kanunu ile York Anvers 2016 Kuralları Uyarınca Müşterek Avaryaya Uygulanacak Hükümlerin Değerlendirilmesi ve Özellikle “Zamanaşımı” Hususu’ (2019) 27 Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 727
- Kula Değirmenci N, ‘Taşıyanın “Fiili Taşıyanın Hata ve İhmallerinden” Doğan Sorumluluğu ile Yararlanabileceği Sorumsuzluk Şartı’ (2015) 73 İÜHFM 389
- —— Taşıyanın Sorumluluğu ve Akdettiği Sorumsuzluk Anlaşmaları (Seçkin Yayıncılık 2021)
- Süzel C, Deniz Ticareti Hukukunda Taşıtan ve Yükleten (On İki Levha Yayıncılık 2014)
- Taşkın M, Deniz Yolu ile Yolcu Taşıma Sözleşmesinde Taşıyanın Gemi Kazasından Sorumluluğu (On İki Levha Yayıncılık 2016)
- Ülgener F, Taşıyanın Sorumsuzluk Halleri (Der Yayınları 1991)
- Yazıcıoğlu E, Hamburg Kuralları (Beta Basım Yayın 2000)
- Yazıcıoğlu E, Kender – Çetingil Deniz Ticareti Hukuku (B. 16, Filiz Kitabevi 2021)
- Yetiş Şamlı K, Taşıyanın Zıya, Hasar ve Geç Teslimden Sorumluluğu (On İki Levha Yayıncılık 2013)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Uzay, Denizcilik ve Havacılık Hukuku |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 14 Mayıs 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 5 Sayı: 1 |