Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Temeldencilik Karşıtlığından Bütünselciliğe: Neurath, Quine ve Bilimin Dili

Yıl 2023, Sayı: 2, 149 - 169, 19.10.2023

Dinçer Çevik

Öz

Otto Neurath’ın çalışmalarına olan ilgi son dönemde artmıştır. Bu ilgi bir yönüyle bilim felsefesine ve pratiğine ait güncel problemlerin Neurath tarafından ele alınış biçimiyle ilgilidir. Neurath’ın temeldencilik karşıtlığı ve bilimin dili ile ilgili iddiaları güncel bilim felsefesi ve pratiği ile ilgili önemli açılımlar içermektedir. Neurath’ın temeldencilik karşıtlığı ve bilimin dili ile ilgili görüşlerinin etkisi Williard Van Orman Quine’nın çalışmalarında da göze çarpar. Bu çerçeve kapsamında bu çalışmanın amacı; natüralizm, temeldencilik karşıtlığı, uzlaşımcılık ve Duhem tezi bağlamlarını referans alarak, bilimin dili konusunda Neurath ve Quine’nın yaklaşımlarının benzeştikleri noktaların bir analizini sunmaktır. Bu bağlamda öncelikle, Viyana Çevresi’ni ve Neurath’ı bilimin dili bağlamında etkilemiş olan Fransız uzlaşımcılığı ele alınacak, ardından Duhem tezi ile Neurath tezinin benzerlik ve farklılıkları ortaya konulacaktır. Sonrasında bilimin dili bağlamında Neurath’ın protokol cümleler meselesindeki pozisyonu analiz edilecektir. Devamında Neurath’ın iddialarının Quine üzerindeki etkileri analiz edilecektir. Sonuç kısmında genel bir değerlendirilme yapılarak Neurath ile Quine’nın bilimin dili ve natüralizm meselelerinde bir karşılaştırılması sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Otto Neurath Willard Van Orman Quine Temeldencilik Karşıtlığı Bütünselcilik Bilimin Dili.

Kaynakça

  • Bentley, J. (2021). Logical Empiricism and Naturalism: Neurath and Carnap’s Meta-theory of Science. (Basılmamış Doktora Tezi). University of Manchester, Manchester.
  • Bentley, J. (2022). Protocol Statements, Physicalism, and Metadata: Otto Neurath on Scientific Evidence. Studies in History and Philosophy of Science 96, 125–134
  • Carnap, R. (1963). Intellectual Autobiography. R. Carnap& P.A. Schilpp içinde, The Philosophy of Rudolf Carnap (s. 1-84). La Salle, Illinois: Open Court.
  • Carnap, R. (1928/2005). The Logical Structure of the World and Pseudoproblems in Philosophy. (R.A. George Çev.) Reprint, Chicago: Open Court.
  • Cartwright, N. & Cat, J. (1996). Neurath Against Method. Ronald. N. Giere, Alan. W. Richardson içinde, Origins of Logical Empiricism Minnesota Studies in the Philosophy of Science, Vol. XVI (s. 80-90). Minneapolis, London: University of Minnesota.
  • Cartwright, N. & Cat, J. & Fleck, L.& Uebel, T.E. (1996). Otto Neurath: Philosophy Between Science and Politics. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Cat, J. (2023). “Otto Neurath”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2023 Edition), (Edward N. Zalta & Uri Nodelman Eds.), (Erişim Tarihi: 28.06.2023), Erişim Adresi: <https://plato.stanford.edu/archives/spr2023/entries/neurath/>.
  • Cat, Jordi. (2019). Neurath and the Legacy of Algebraic Logic. J. Cat, A. Tubolby içinde, Neurath Reconsidered. Boston Studies in the Philosophy and History of Science, vol 336. içinde, (s. 241-338), Springer, Cham.
  • Creath, R. (2007). Vienna, the City of Quine’s Dreams. A.G. Richardson & Thomas E. Uebel içinde, The Cambridge Companion to Logical Empiricism (s.332- 345). New York: Cambridge University Press.
  • Çevik, A. D. (2022). Politik Bilim Felsefesi Tartışmalarına Otto Neurath’ın Katkısı. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 249-277.
  • Çevik, D. (2023). Carnap ve Neurath'ın Feminist Bilim Felsefesi Açısından Olası bir Değerlendirmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 63, 1, 573-605.
  • Duhem, P. (1954). The Aim and Structure of Physical Theory. Princeton. Princeton: Princeton University Press, 1954.
  • Friedman, M. (2011). Dynamics of Reason. Standford: CSLI Publications.
  • Glock, H. J. (2008). What Is Analytic Philosophy?. Cambridge: Cambridge University Press. 2008.
  • Haller, R. (1991b). History and the System of Science. Thomas E. Uebel içinde, Rediscovering the Forgotten Vienna Circle: Austrian Studies on Otto Neurath and the Vienna Circle (s. 33-40). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
  • Haller, R. (1991a). On Otto Neurath. Thomas E. Uebel içinde, Rediscovering the Forgotten Vienna Circle: Austrian Studies on Otto Neurath and the Vienna Circle (s. 25-31). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
  • Haller, R. (1982/ 1991c). The Neurath Principle: Its Grounds and Consequences. Thomas E. Uebel içinde, Rediscovering the Forgotten Vienna Circle. Austrian Studies on Otto Neurath and the Vienna Circle içinde, (s.117-129). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
  • Hempel, C. G. (1982). Schlick and Neurath: Foundation vs. Coherence in Scientific Knowledge. R. Jeffrey içinde, Selected Philosophical Essays (s. 181-198). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Howard, D. (2006). Lost Wanderers in the Forest of Knowledge: Some Advice on How to Think About the Relation Between Discovery and Justification. J. Schickore & F. Steinle Revisiting Discovery and Justification: Historical and Philosophical Perspectives on the Context Distinction içinde (s. 3–22). Dordrecht: Springer.
  • Janik, A. & Toulmin, S.E (1973). Wittgenstein’s Vienna. New York: Simon and Schuster.
  • Koppelberg, D. (1989). Quine and the Analytic Tradition: A Reply to Professor Agassi. Journal for General Philosophy of Science 20, 2, 367-372.
  • Koppelberg, D. (1990). Why and How to Naturalize Epistemology. R. Barrett & R. F. Gibson içinde, Perspectives on Quine (s. 200-211). Cambridge: Basil Blackwell.
  • Kraft, V. (1953). The Vienna Circle: the Origin of Neo-Positivism. (Arthur Pap Çev.) New York: Philosophical Library, Inc.
  • Kulandina, Y. (2019). The Heritage of the Vienna Circle: the Revival of Empiricism Through the Assimiatıon of Metaphysics. (Basılmamış Doktora Tezi). ODTÜ, Ankara.
  • Lauener, H. (1982). Neurath's Protocol Sentences and Schlick's “Konstatierungen” versus Quine’s Observation Sentences Grazer. Philosophische Studien 16/17, 129-148.
  • Lehrer, K. & Marek, J. C. (1997). Austrian Philosophy Past and Present Boston Studies in History and Philosophy of Science. Dordrecht: Kluwer.
  • Mach, E. (1883/2014). On Transformation and Adaptation in Scientific Thought. Popular Scientific Lectures, (Thomas J. McCormack, Çev.) (s. 214-235.) Cambridge: Cambridge University Press.
  • Neurath O. (1931a/1983). Physicalism: The Philosophy of the Viennese Circle. R.S. Cohen, M. Neurath içinde, Philosophical Papers 1918-1946 içinde, (s. 48-52). Dordrecht: Reidel Publishing Company.
  • Neurath, O. (1931c/1983). Sociology in the Framework of Physicalism. R.S. Cohen, M. Neurath içinde, Philosophical Papers 1913-1946, (s. 58-90). Dordrecht: Reidel Publishing Company.
  • Neurath, O. (1941/ 1983). Universal Jargon and Its Terminology. R.S. Cohen, M. Neurath içinde Philosophical Papers 1918-1946, (s. 213-230). Dordrecht: Reidel Publishing Company.
  • Neurath, O. (1921/1973). Anti-Spengler. R.S. Cohen, M. Neurath içinde, Empricism and Sociology Vienna Circle Collection, vol 1. (s.158-213). Dordrecht: Reidel Publishing Company.
  • Neurath, O. (1936d/1983). Physicalism and the Investigation of Knowledge. R.S. Cohen, M. Neurath içinde, Philosophical Papers: 1913-1946 Otto Neurath içinde, (s. 159-171). Dordrecht: Reidel Publishing Company.
  • Neurath, O. (1931b/1983). Physicalism. R.S. Cohen, M. Neurath içinde, Philosophical Papers: 1913-1946 (s. 52-57). Dordrecht: Reidel Publishing Company.
  • Neurath, O. (1932/1983). Protocol Statements. R.S. Cohen, M. Neurath içinde Philosophical Papers 1918-1946 (s. 91-100). Dordrecht: Reidel Publishing Company.
  • Neurath, O. (1932-1933). Protokollsätze. Erkenttnis, 3, 204-214.
  • Neurath, O. (1934/1983). Radical Physicalism and the Real World. R.S. Cohen, M. Neurath içinde, Philosophical Papers 1918-1946 (s.100-114). Dordrecht: Reidel Publishing Company.
  • Neurath, O. (1931d/1983). Sociology in the Framework of Physicalism. R.S. Cohen, M. Neurath içinde, Philosophical Papers: 1913-1946 (s.58-90). Dordrecht: Reidel Publishing Company.
  • Neurath, O. (1941). The Danger of Careless Terminology. The New Era 22, 7, 145–150.
  • Neurath, O. (1913a/1983). The Lost Wanderers of Descartes and the Auxiliary Motive. R.S. Cohen, M. Neurath içinde, Philosophical Papers: 1913-1946 (s.1-12.) Dordrecht: Reidel Publishing Company.
  • Neurath, O. (1946). The Orchestration of the Sciences by the Encyclopedia of Logical Empiricism. Philosophy and Phenomenological Research, 6, 496-508.
  • Neurath, O. (1937/1983). Unified Science and Its Encyclopedia. R.S. Cohen, M. Neurath içinde, Philosophical Papers 1918-1946 (s.172-183). Dordrecht: Reidel Publishing Company.
  • Neurath, O. (1933/1987). Unified Science and Psychology. R. Hegselmann, H. Kaal, B. Mcguiness içinde, Unified Science Vienna Circle Collection, vol 19 (s.1-23). Dordrecht: Reidel Publishing Company.
  • Nottelmann, N. (2006). Otto Neurath on the Structure of Protocol Sentences; A New Approach to an Interpretative Puzzle. Journal for General Philosophy of Science 37, 1,165-186.
  • Poincaré, H. (1921). The Foundations of Science. New York: The Science Press.
  • Potochnik, A. & Yap, A. (2006). Revisiting Galison's ‘Aufbau/Bauhaus’ in Light of Neurath’s Philosophical Projects. Studies in History of Philosophical Science 37, 3, 469-488.
  • Quine, W.V.O. (1951). Main Trends in Recent Philosophy: Two Dogmas of Empiricism. The Philosophical Review, 60, 20-43.
  • Quine, W.V.O. (1957). The Scope and Language of Science. The British Journal for the Philosophy of Science 8, 29, 1-17.
  • Quine, W.V.O. (1969). Ontological Relativity and Other Essays. New York: Columbia University Press.
  • Quine, W.V.O. (1975). On Empirically Equivalent Systems of the World. Erkenntnis, 9, 3, 313-328.
  • Quine, W.V.O., Ullian, J.S. (1978). The Web of Belief. New York: Random House Inc.
  • Quine, W.V.O. (1981). Things and Their Place in Theories. Theories and Things içinde (s.1-23). Cambridge: Harvard University Press.
  • Quine, W.V.O. (1990). Comment on Koppelberg. R. Barrett& R. F. Gibson içinde, Perspectives on Quine (s. 212). Cambridge: Basil Blackwell.
  • Rabossi, E. (2003). Some Notes on Neurath's Ship and Quine's Sailors. Principia 1-2, 171–184.
  • Rosenberg, A. (1996). A Field Guide to Recent Species of Naturalism. The British Journal for the Philosophy of Science 47, 1, 1-29.
  • Roth, P. A. (1984). Critical Discussion: On Missing Neurath’s Boat: Some Reflections on Recent Quine Literature. Synthese 61, 2, 205-231.
  • Rutte, H. (1991). Neurath Contra Schlick. T. E. Uebel içinde, Rediscovering the Forgotten Vienna Circle Boston Studies in the Philosophy of Science, vol 133 (s. 169-174). Dordrecht: Springer.
  • Stöltzner, M. (2001). Otto Neurath. J. Blackmore, R. Itagaki, & S. Tanaka içinde, Ernst Mach’s Vienna 1895– 1930: Or phenomenalism as philosophy of science (s. 105–123). Dordrecht: Kluwer.
  • Uebel, T. E. (1992). Overcoming Logical Positivism From Within. The Emergence of Neurath’s Naturalism in the Vienna Circle’s Protocol Sentence Debate. Amsterdam: Rodopi.
  • Uebel, T. E. (2003). Twentieth-century Philosophy of Social Science in the Analytic Tradition. S.P. Turner, P.A. Roth içinde, The Blackwell Guide to the Philosophy of the Social Sciences ( s. 64-88). Blackwell Publishing Ltd.
  • Tümkaya, S. (2023). What Does the Continuity Thesis Really Mean in Quine’s Philosophy?. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 179-192.
  • Uebel, T. E. (1997). From the Duhem Thesis to The Neurath Principle. K. Lehrer, J.C. Marek içinde, Austrian Philosophy Past and Present (s. 87–101). Dordrecht: Kluwer.
  • Uebel, T. E. (1996a). The Enlightenment Ambition of Epistemic Utopianism: Otto Neurath’s Theory of Science in Historical Perspective. R N. Giere, A.G. Richardson içinde, Origins of Logical Empiricism (s. 91–112). Minnesota: University of Minnesota Press.
  • Uebel, T. E. (1996b). Anti-Foundationalism and the Vienna Circle’s Revolution in Philosophy. The British Journal for the Philosophy of Science 47, 3, 415-440.
  • Uebel, T. E. (1992). Neurath vs. Carnap: Naturalism vs. Rational Reconstructionism before Quine. History of Philosophy Quarterly 9, 4, 445- 470.
  • Uebel, T. E. (1991). Neurath's Programme for Naturalistic Epistemology. Studies in History and Philosophy of Science Part A 22, 4, 623-646.
  • Uebel, T. E. (2009). Neurath’s Protocol Statements Revisited: sketch of a Theory of Scientific Testimony. Studies in History and Philosophy of Science Part A 40, 1, 4-13.
  • Uebel, T. E. (2007). Empiricism at The Crossroads. New York: Open Court.
  • Veit, W. & Browning, H (2020). Two Kinds of Conceptual Engineering. Erişim Adresi: http://philsci-archive.pitt.edu/17452/1/Two_Kinds_of_Conceptual_Engineering_Preprint.pdf.
  • Verhaegh, S. (2017). Boarding Neurath’s Boat The Early Development of Quine’s Naturalism. Journal of The History of Philosophy 55, 2, 317-342.
  • Yap, A. (2022). Conceptual Engineering and Neurath’s Boat: A Return to the Political Roots of Logical Empiricism. D. B. Plou, V. F. Castro, J. Ramón Torices içinde, The Political Turn in Analytic Philosophy: Reflections on Social Injustice and Opression (s. 31-52). Berlin, Boston: De Gruyter.
  • Zemplén, G. Á. (2006). The Development of the Neurath Principle: Unearthing the Romantic Link. Studies in History of Philsophy of Science 37, 4, 585–609.
  • Yücekaya, Z. & Yardımcı, A. B. (2021). Bilimsel Nesnellik, Kültür ve Protokol Önemeleri Tartışması: Carnap, Neurath ve Popper. B. Çağrkan içinde, Düşünsel ve Görsel Boyutlarıyla Kültür (s. 3-23). Ankara: Gazi Kitabevi.
  • Zolo, D. (1989). Reflexive Epistemology. The Philosophical Legacy of Otto Neurath. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Toplam 73 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Bilim Felsefesi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Dinçer Çevik

Yayımlanma Tarihi 19 Ekim 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Çevik, D. (2023). Temeldencilik Karşıtlığından Bütünselciliğe: Neurath, Quine ve Bilimin Dili. Kilikya Felsefe Dergisi(2), 149-169.
AMA Çevik D. Temeldencilik Karşıtlığından Bütünselciliğe: Neurath, Quine ve Bilimin Dili. KFD. Ekim 2023;(2):149-169.
Chicago Çevik, Dinçer. “Temeldencilik Karşıtlığından Bütünselciliğe: Neurath, Quine Ve Bilimin Dili”. Kilikya Felsefe Dergisi, sy. 2 (Ekim 2023): 149-69.
EndNote Çevik D (01 Ekim 2023) Temeldencilik Karşıtlığından Bütünselciliğe: Neurath, Quine ve Bilimin Dili. Kilikya Felsefe Dergisi 2 149–169.
IEEE D. Çevik, “Temeldencilik Karşıtlığından Bütünselciliğe: Neurath, Quine ve Bilimin Dili”, KFD, sy. 2, ss. 149–169, Ekim 2023.
ISNAD Çevik, Dinçer. “Temeldencilik Karşıtlığından Bütünselciliğe: Neurath, Quine Ve Bilimin Dili”. Kilikya Felsefe Dergisi 2 (Ekim 2023), 149-169.
JAMA Çevik D. Temeldencilik Karşıtlığından Bütünselciliğe: Neurath, Quine ve Bilimin Dili. KFD. 2023;:149–169.
MLA Çevik, Dinçer. “Temeldencilik Karşıtlığından Bütünselciliğe: Neurath, Quine Ve Bilimin Dili”. Kilikya Felsefe Dergisi, sy. 2, 2023, ss. 149-6.
Vancouver Çevik D. Temeldencilik Karşıtlığından Bütünselciliğe: Neurath, Quine ve Bilimin Dili. KFD. 2023(2):149-6.