Kent meydanlarının kalitesi ve dirençliliğinin ölçülmesi: Erzurum Havuzbaşı Kent Meydanı ve Yakutiye Meydanı örnekleri
Öz
Bu çalışmada kentsel kamusal mekânların pandemi öncesi ve sonrası kullanım düzeyleri irdelenerek yeterlilik, esneklik, bağışıklık ve dirençlilik kavramları çerçevesinde değerlendirilmesi ve elde edilen sonuçlar dahilinde pandemi gibi kriz süreçlerine karşı dirençli kentsel kamusal mekânların tasarlanması konusunda öneriler sunulması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda Erzurum kentinden seçilen çalışma alanlarının (Havuzbaşı Kent Meydanı ve Yakutiye Meydanı) pandemi öncesi ve sonrası kullanım değişikliği tespit edilmiş, elde edilen veriler yazarlar tarafından oluşturulan “Kentsel Kamusal Mekânda Mekânsal Kalite ve Dirençlilik Matrisi” kapsamında analiz edilmiştir. Matriste verilen bileşenler, kentsel kamusal mekânların kalitesine ve dirençliliğine sağladığı katkıya ve önem seviyesine göre değerlendirilerek seçilen çalışma alanlarının dirençlilik puanları hesaplanmıştır. Erzurum kentinden seçilen kentsel kamusal mekânların matris analizlerine göre Havuzbaşı Kent Meydanı’nın pandemi sürecine karşı dirençsiz olduğu, Yakutiye Meydanı’nın ise pandemi sürecine karşı orta dirençli olduğu tespit edilmiştir. Bu tespit çerçevesinde dirençsiz olan Havuzbaşı Kent Meydanı’nın yeniden planlanması gerektiği, orta dirençli olan Yakutiye Meydanı’nın ise değiştirilip/dönüştürülmesi gerektiği söylenebilir.
Anahtar Kelimeler
Kentsel kamusal mekanlar meydanlar Erzurum kentsel tasarım kentsel dirençlilik
Destekleyen Kurum
Bu çalışma Atatürk Üniversitesi BAP birimi tarafından desteklenmiştir.
Proje Numarası
9691
Kaynakça
- Akkar, E. M. (2006). Kentsel Dönüşüm Üzerine Batı’daki Kavramlar, Tanımlar, Süreçler ve Türkiye. Planlama Dergisi, (2), 29-38.
- Aksoy, Y. (2021). Covid-19 Sonrası Dönemde Kentsel Alanları Yeniden Düşünmek. Nobel Akademik Yayıncılık.
- Alpak, E. M. ve Düzenli T. (2018). Kentsel Tasarımda Esneklik ve Adaptasyon: Kentsel Meydan Senaryoları Üretimi. Journal of Social And Humanities Sciences Research, 5(16), 16-22.
- Anonim (2020). Erzurum Merkez Havuzbaşı eski Halk Eğitim Merkezi Binası. https://erzurumsayfasi.com/galeri/erzurum-merkez-havuzbasi-eski-halk-egitim-merkezi-binasi-g26.html (28.03.2022)
- Anonim (2021). Esnek Şehir: Tanımı ve Kentsel Tasarım İlkeleri. https://tur.travelcashinc.com/resilient-city-definition-and-urban-design-principles (29.06.2021)
- Ayalp, E. (2020). Virüs Salgını Vesilesiyle; Kent ve Bölgelerin Bağışıklıklarının Güçlü Olması Ne İfade Ediyor?. https://kalkinmaguncesi.izka.org.tr/index.php/2020/05/27/virus-salgini-vesilesiyle-kent-ve-bolgelerin-bagisikliklarinin-guclu-olmasi-ne-ifade-ediyor/ (03.07.2021)
- Beyaz Özbey, İ. (2021). Sosyolojik Açıdan Covid-19 Salgını: Erzurum’da Kent, Mekân ve Toplumsal Yaşam. İdealkent Kent Araştırmaları Dergisi, 12 (Covid-19 Özel Sayısı), 221-243.
- Budak, F. ve Korkmaz, Ş. (2020). Covıd-19 Pandemi Sürecine Yönelik Genel Bir Değerlendirme: Türkiye Örneği. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi, (1), 62-79.
- Dinçer, Ş. E. ve Yalçıner Ercoşkun, Ö. (2021). Kent Planlamada Yeni Bir Yöntem Önerisi: Kentsel Dirençlilik Endeksi. Dirençlilik Dergisi, 5(2), 159-172.
- Doğru, M. (2019). Dayanıklı ve Esnek Kentsel Tasarım İlkeleri. https://www.ecobuild.com.tr/post/dayan%C4%B1kl%C4%B1-ve-esnek-kentsel-tasar%C4%B1m-i-lkeleri (29.06.2021)
- Edgü, E. (2003). Konut Tercihlerinin, Mekânsal Dizim ve Mekânsal Davranış Parametreleri ile İlişkisi. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Ersavaş Kavanoz, S. (2020). Kentsel Direnç Kavramı Üzerine. Kent ve Çevre Araştırmaları Dergisi, 2(1), 5-24.
- Koca, A. ve Tutal, O. (2021). Covid-19 Salgını Sürecinde Değişen Dinamikler Üzerinden Yeni Kamusal Alan Olasılıkları. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 11(2), 330-377.
- Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği, 2014. Resmî Gazete (29030) Ek-2 Tablo. (11.07.2021)
- Mumcu, S. ve Alpak E.M. (2018). Mekânsal Davranışta Etkin Olan Psikososyal Faktörlerin Kentsel Açık Mekânlarda Gözlemlenmesi. 2 .Uluslararası Bilimsel Çalışmalarda Yenilikçi Yaklaşımlar Sempozyumu, Samsun, 3, 562 – 568.
- Negiz, N. ve Savaş Yavuzçehre, P. (2021). Viral Çağda Kent ve Kentsel Bağışıklık. Gazi Kitapevi. OECD, (2016). Resilient Cities. https://www.oecd.org/fr/gov/politique-regionale/resilient cities.htm (28.01.2022)
- Oruç, G. D. ve Kara D. (2020). Eko-terapötik Mekanlar ve Pandemi Sürecinde Kentli Üzerine Etkileri, 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü 44. Kolokyumu, Oturum 5: Pandemi Sürecinde Kentsel Yaşam Sunumu.
- Özkan, H. A. (2012). Planlama Sistemlerinde Esneklik Kavramı: Türkiye Üzerine Bir Analiz. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Özkur Karahan, A. (2018). Dirençli Kentler Bağlamında Karaman Kentinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- TMMOB Şehir Plancıları Odası (2020). Halk Sağlığı Aynı Zamanda Toplumsal Mekân ve Kamucu Planlama Sorunsalıdır. http://www.tmmob.org.tr/icerik/spo-halk-sagligi-aynizamanda-toplumsal-mekân-ve-kamucu-planlama-sorunsalidir (16.04.2020)
- Yaman Galantini, Z. D. (2020). Kentlerin Beklenmedik Tehditlere Cevap Verme Kapasitesi Önemli. Belediye Haber Bülteni, (22), 2.
- Yenice, M. S. (2014). Türkiye'nin Kentsel Dönüşüm Deneyiminin Tarihsel Analizi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16 (1) , 76-88 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/baunfbed/issue/23851/254086
Measuring the quality and resilience of city squares: The case of Erzurum Havuzbasi City Square and Yakutiye Square
Öz
In this study, it is aimed to evaluate the usage levels of urban public spaces before and after the pandemic, within the framework of the concepts of competence, flexibility, immunity and resilience, and to offer suggestions on the design of urban public spaces that are resistant to crisis processes such as pandemics. In this context, the pre- and post-pandemic usage changes of the selected study areas in Erzurum (Havuzbaşı City Square and Yakutiye Square) were determined, and the data obtained were analyzed within the scope of the "Spatial Quality and Resilience Matrix in Urban Public Space" created by the authors. The components given in the matrix were evaluated according to their contribution to the quality and resilience of urban public spaces and their importance level, and the resilience scores of the selected study areas were calculated. According to the matrix analyzes of the urban public spaces selected from the city of Erzurum, Havuzbaşı City Square was found to be non-resistance to the pandemic process, while Yakutiye Square was found to be moderately resistant to the pandemic process. Within the framework of this determination, it can be said that Havuzbaşı City Square, which is not resistant, should be re-planned, and Yakutiye Square, which is moderately resistant, should be changed/transformed.
Anahtar Kelimeler
Urban public spaces squares Erzurum urban design urban resilience
Proje Numarası
9691
Kaynakça
- Akkar, E. M. (2006). Kentsel Dönüşüm Üzerine Batı’daki Kavramlar, Tanımlar, Süreçler ve Türkiye. Planlama Dergisi, (2), 29-38.
- Aksoy, Y. (2021). Covid-19 Sonrası Dönemde Kentsel Alanları Yeniden Düşünmek. Nobel Akademik Yayıncılık.
- Alpak, E. M. ve Düzenli T. (2018). Kentsel Tasarımda Esneklik ve Adaptasyon: Kentsel Meydan Senaryoları Üretimi. Journal of Social And Humanities Sciences Research, 5(16), 16-22.
- Anonim (2020). Erzurum Merkez Havuzbaşı eski Halk Eğitim Merkezi Binası. https://erzurumsayfasi.com/galeri/erzurum-merkez-havuzbasi-eski-halk-egitim-merkezi-binasi-g26.html (28.03.2022)
- Anonim (2021). Esnek Şehir: Tanımı ve Kentsel Tasarım İlkeleri. https://tur.travelcashinc.com/resilient-city-definition-and-urban-design-principles (29.06.2021)
- Ayalp, E. (2020). Virüs Salgını Vesilesiyle; Kent ve Bölgelerin Bağışıklıklarının Güçlü Olması Ne İfade Ediyor?. https://kalkinmaguncesi.izka.org.tr/index.php/2020/05/27/virus-salgini-vesilesiyle-kent-ve-bolgelerin-bagisikliklarinin-guclu-olmasi-ne-ifade-ediyor/ (03.07.2021)
- Beyaz Özbey, İ. (2021). Sosyolojik Açıdan Covid-19 Salgını: Erzurum’da Kent, Mekân ve Toplumsal Yaşam. İdealkent Kent Araştırmaları Dergisi, 12 (Covid-19 Özel Sayısı), 221-243.
- Budak, F. ve Korkmaz, Ş. (2020). Covıd-19 Pandemi Sürecine Yönelik Genel Bir Değerlendirme: Türkiye Örneği. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi, (1), 62-79.
- Dinçer, Ş. E. ve Yalçıner Ercoşkun, Ö. (2021). Kent Planlamada Yeni Bir Yöntem Önerisi: Kentsel Dirençlilik Endeksi. Dirençlilik Dergisi, 5(2), 159-172.
- Doğru, M. (2019). Dayanıklı ve Esnek Kentsel Tasarım İlkeleri. https://www.ecobuild.com.tr/post/dayan%C4%B1kl%C4%B1-ve-esnek-kentsel-tasar%C4%B1m-i-lkeleri (29.06.2021)
- Edgü, E. (2003). Konut Tercihlerinin, Mekânsal Dizim ve Mekânsal Davranış Parametreleri ile İlişkisi. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Ersavaş Kavanoz, S. (2020). Kentsel Direnç Kavramı Üzerine. Kent ve Çevre Araştırmaları Dergisi, 2(1), 5-24.
- Koca, A. ve Tutal, O. (2021). Covid-19 Salgını Sürecinde Değişen Dinamikler Üzerinden Yeni Kamusal Alan Olasılıkları. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 11(2), 330-377.
- Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği, 2014. Resmî Gazete (29030) Ek-2 Tablo. (11.07.2021)
- Mumcu, S. ve Alpak E.M. (2018). Mekânsal Davranışta Etkin Olan Psikososyal Faktörlerin Kentsel Açık Mekânlarda Gözlemlenmesi. 2 .Uluslararası Bilimsel Çalışmalarda Yenilikçi Yaklaşımlar Sempozyumu, Samsun, 3, 562 – 568.
- Negiz, N. ve Savaş Yavuzçehre, P. (2021). Viral Çağda Kent ve Kentsel Bağışıklık. Gazi Kitapevi. OECD, (2016). Resilient Cities. https://www.oecd.org/fr/gov/politique-regionale/resilient cities.htm (28.01.2022)
- Oruç, G. D. ve Kara D. (2020). Eko-terapötik Mekanlar ve Pandemi Sürecinde Kentli Üzerine Etkileri, 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü 44. Kolokyumu, Oturum 5: Pandemi Sürecinde Kentsel Yaşam Sunumu.
- Özkan, H. A. (2012). Planlama Sistemlerinde Esneklik Kavramı: Türkiye Üzerine Bir Analiz. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Özkur Karahan, A. (2018). Dirençli Kentler Bağlamında Karaman Kentinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- TMMOB Şehir Plancıları Odası (2020). Halk Sağlığı Aynı Zamanda Toplumsal Mekân ve Kamucu Planlama Sorunsalıdır. http://www.tmmob.org.tr/icerik/spo-halk-sagligi-aynizamanda-toplumsal-mekân-ve-kamucu-planlama-sorunsalidir (16.04.2020)
- Yaman Galantini, Z. D. (2020). Kentlerin Beklenmedik Tehditlere Cevap Verme Kapasitesi Önemli. Belediye Haber Bülteni, (22), 2.
- Yenice, M. S. (2014). Türkiye'nin Kentsel Dönüşüm Deneyiminin Tarihsel Analizi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16 (1) , 76-88 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/baunfbed/issue/23851/254086
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kentsel Politika |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | 9691 |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ağustos 2023 |
| Kabul Tarihi | 5 Haziran 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |
Artium is an OAJ supported by Hasan Kalyoncu University
Open access articles in Artium are licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDeriatives 4.0 International License (CC BY-NC-ND 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/