Artium

Öz

ÖZET

Avrupa Birliği’ne bağlı olarak ESPON 111’in (Avrupa Mekânsal Planlama Gözlem Ağı) hazırlamış olduğu raporda, Avrupa’da çok merkezlilik gelişim potansiyellerinde orta ölçekli kentlerin özellikle sürdürülebilir ekonomik ve mekansal gelişme açısından önemine işaret etmektedir. Türkiye’de de dengeli bölgesel gelişme için orta ölçekli kentlerin çoğaltılmasının gerekliliği bilinmektedir. Metropollerde nüfus yığılmalarının  yarattığı sorunlara çözüm üretmek üzere “çok merkezlilik hedefleri ”geliştirilmeli ve bu bağlamda orta ölçekli kentlerin  barındırdığı potansiyeller ön plana çıkarılarak, kentsel gelişme çerçevesinde gereken önem verilmelidir. Ülkemizde özellikle büyük kentlere olan göçün azaltılabilmesi için orta ölçekli yerleşmelerde ekonomik faaliyetlerin ve istihdamın artırılması, yaşam ve mekan kalitesinin iyileştirilmesi desteklenmelidir. Bu bağlamda çalışmada ele alınan örnek alan Söke kentinin özellikleri şu şekilde özetlenebilir;

Söke kenti bir pazar yeri olarak kuruluşundan bugüne  bölge ve ülke ekonomisi açısından  önemli bir yer  tutmaktadır. TR32  Düzey 2 Bölgesi olarak tanımlanan Güney Ege Bölgesi’nde  2.derece bir merkez  olan Söke kenti bu gün ulaşmış olduğu nüfus büyüklüğü itibariyle alt orta ölçekli bir kent olarak kabul edilebilir. Bu durum kentin aynı zamanda  mekansal,sosyo-kültürel ve ekonomik olarak da ulaşmış olduğu  büyüklüğe işaret etmektedir. Ege bölgesi  Aydın iline bağlı olan Söke yerleşmesi Menderes nehrinin denize  açılan güney  ağzı üzerinde yer alması itibariyle   kısıtlı ancak verimli bir ova üzerinde bulunmaktadır. Kent imalat sanayi ile erken dönmelerde tanışmıştır. Kentin ekonomik gücünün gelişmesinde İzmir metropolüne ve limanına olan yakınlığı ve altyapı olanaklarından yararlanmasının payı büyük olmuştur. Bu sayede kent bölgesel ve uluslararası ilişkilerini geliştirmeyi başarabilmektedir. Kentin ekonomik anlamda sektörel çeşitliliği kadar tarihi-kültürel ve sosyal anlamda da sahip olduğu değerler kenti gelecekte daha güçlü bir merkez olma açısından teşvik etmektedir.

Çalışmada, bu hedefin gerçekleştirilmesine uygun olarak  belli kriterler çerçevesinde, Söke kentinin bölgesi içinde orta ölçekli bir kent olarak geliştirilmesinin koşulları araştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler:  Çok  Merkezlilik, Orta Ölçekli Kent, Söke.

ABSTRACT

The report, prepared by ESPON 111 (European Spatial Planning Observation Network) on the bases of European Union, points out the importance medium-sized cities in their development potential for polycentricity in Europe, especially in terms of sustainable economic and spatial development. Also in Turkey, the need for increasing the medium-sized cities for a balanced regional development is known. In order to generate solutions to problems accumulation of the population metropolis, “objectives of polycentricity” must be developed and the potentials of medium-sized cities in this context must be featured and the necessary attention must be paid to within the framework of urban development. In our country, especially for minimizing the immigration to big cities, the increase of economic activities and employment in medium-sized settlements , the improvement of quality of life and space must be supported. In this context, the characteristics of Söke, being taken as the model in this study, can be summarized as the follows;

The city of Söke has a prominent place in regional and national economy as a market place since its establishment. Being a 2^nd Degree center within the South Aegean Region, which is defined as TR32 Level 2 Area, can be considered as a lower medium-sized city the size of its population today. This fact points also the spatial, socio-cultural and economic size that the city has achieved. Since the Settlement of Söke, being in the Aegean Region, under the province of Aydın, is located in the southern estuary of Menderes river, it is on a limited but fertile plane. The city has become acquainted with the manufacturing industry in the early periods. The closeness to the metropolis and port of İzmir, its share in benefiting from the opportunities of infrastructure have contributed a lot in the economic development of the city. Thus, the city succeeds to develop its regional and international relations. In terms of economy, the sectoral variety as well as its historic-cultural and social values, reinforce the city to become a more powerful center in the future.

In this study, the conditions to develop Söke within its urban region as a medium-sized city will be explored within the framework of certain criteria in achieving this objective.

Keywords: Polycentricity, Medium-sized cities, Söke.