Soğutma ihtiyacının fazla olduğu sıcak-kuru iklim bölgelerinde tercih edilen ve bazı bölgeler için geleneksel mimari kimliğin başat unsuru olarak öne çıkan yüksekliğe bağlı sıcaklık farkı ya da rüzgâr basınç kaynaklı dinamiklerin etkisiyle iç ortam soğutma, havalandırma ve nemlendirme amaçlı kurgulanmış, havalandırma bacalarının ulusal ve uluslararası literatürde farklı isimlerle tanımlandığı görülmektedir. Havalandırma bacaları, İran ve Mısır kaynaklı badgir (baudgeers) ve malkaf (malqaf), yapılan farklı çalışmalarda rüzgâr kulesi (wind tower), rüzgâr yakalayıcı (wind catcher), rüzgâr bacası (wind chimney), rüzgâr kepçesi (wind scoop) isimlerini almaktadır. Bölgesel farklılıklar ve çalışma prensiplerinin çeşitlenmesi nedeniyle türetilmiş olması muhtemel bu tanımlamaların karşılık geldiği havalandırma baca sisteminin belirlenmesi ve çalışma prensiplerinin değerlendirilmesi literatürde bu çerçevedeki kavram karışıklığını önlemek adına katkı sunabilecektir. Bu çalışma kapsamında ulusal ve uluslararası literatür çalışmaları üzerinden havalandırma bacalarının geçmişten günümüze form, çalışma prensibi değişimi ve isim farklılaşmasının dayandığı ilkelerin değerlendirilmesi ve bu bağlamda bir sınıflandırma oluşturulması hedeflenmiştir.
Ventilation chimneys, the primary factor of traditional architectural identity, and designed for cooling, ventilation, and moistening indoors by heat difference depending on height or dynamics resulting from wind pressure in hot-dry climates required for cooling are mentioned with various names in the literature. In different studies, ventilation chimneys, named badgir (baudgeers) and malkaf (malqaf) originating from Iran and Egypt have been named wind towers, windcatchers, wind chimneys, and wind scoops. Determining the ventilation chimney system corresponding to these definitions, which are likely to be derived due to regional differences and the diversification of working principles, and evaluating their working principles will contribute to preventing conceptual confusion in this framework in the literature. This study aims to evaluate the principles of the form, working principles change, and name differentiation of ventilation chimneys from past to present through national and international literature studies and to create a classification in this context.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Architecture |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | August 31, 2023 |
Acceptance Date | August 5, 2023 |
Published in Issue | Year 2023 |
Artium is an OAJ supported by Hasan Kalyoncu University
Open access articles in Artium are licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDeriatives 4.0 International License (CC BY-NC-ND 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/