Öz
Konya Bölgesi’nde
Selçuklu İmparatorluğuna ait eski tuğlalarda çevresel etkenlerden kaynaklanan
bozulmalar incelenmiştir. Aşınmış tuğlalar ve tabakalar ile ilgili olarak
Konya’nın (Türkiye) merkezinde yer alan Kara Arslan Kemer’inden alınan
numuneler üzerinde hem arazide (yerinde) hem de laboratuvarda sistematik bir
kimyasal inceleme gerçekleştirilmiştir. Eski tuğla örneklerinin aşınma
oranlarını bulmak için çevresel temel ana etkiler olarak bir dizi kimyasal
çözelti (H2SO4, Na2SO4 ve NaCl) kullanılmıştır. Deney numuneleri, en az 15 defa
tekrarlanan asit ve sülfat çözeltilerine daldırma ve etüvde kurutma işlemlerine
maruz bırakılmışlardır. Bu deney döngülerinden sonra tuğla numunelerinin
ağırlık kayıpları ölçülmüş, her numunenin sağlamlığı yüzde (%) ağırlık kaybı
şeklinde belirlenmiştir. Her numunenin donma-çözülme bozulması, kimyasal tuz
etkileri ve ateşe karşı dayanıklılığı deneysel olarak analiz edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1) Hodges, H. (1970). Technology in the ancient world. Baltimore: Middlesex.
- 2) Llyod, S. (1954). Building in brick and stone. In C.Singer, E.J.Holmyard & A.R.Hall (Eds). A Vol 1. New York: Oxford Press.
- 3) Ghirschman, R. (1964). Persia, from the origins to Alexander the great, London.
- 4) Mango, C. (2006). Bizans mimarisi. çev. Mine Kadiroğlu, Ankara.
- 5) Yaralov, Y. (1962). 8-12. Yüzyıllarda orta asya’da mimari abideler. Milletler Arası I. Türk Sanatları Kongresi. Tebliğler, Ankara.
- 6) Hattstein, M. & Delius, P. (2007). İslam sanatı ve mimarisi, (çev. Nurettin El-Hüseyni), İstanbul : Literatür Yayınları.
- 7) Bakırer, Ö. (1981). Selçuklu öncesi ve Selçuklu dönemi Anadolu mimarisinde tuğla kullanımı. Ankara : ODTÜ Yayınları.
- 8) Küçükkaya, A.E. (2004). Taşların bozulma nedenleri ve koruma yöntemleri. İstanbul.
- 9) Esin, T. (1990). Konya ve çevresindeki tarihi eserlerde doğal taş malzemenin bozulma nedenleri ve onarımlarda kullanılacak uygun taş seçimi için bir çalışma, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- 10) Çınar, K., Koçu, N., Koç, I. (1999). The negative effects of environment on the historical monuments in Konya (Türkiye). Fresenius Environmental Bulletin, 8 (05/06): 236-242.
- 11) Zedef, V., Kocak K., Doyen A., Ozsen H., Kekec, B. (2005). Effect of salt crystallization on stones of historical building and monuments; Konya, central Turkey. Building and Environment, 42: 1453-1457
- 12) Ulusoy M. (2007). Different ignerous masonory blocks and salt crystal weathering rates in the architecture of historical city of Konya, Building and Environment, 42: 3014-3024.
- 13) Kahya, Y. (1992). İstanbul Bizans mimarisinde kullanılan tuğlanın fiziksel ve mekanik özellikleri. Doktora Tezi. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- 14) Eskici, B., Akyol, A., Kadioğlu Y. K. (2006). Erzurum Yakutiye Medresesi yapı malzemeleri, bozulmalar ve koruma problemleri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 46, 1 (2006) 165-188.
- 15) Eroğlu M., Akyol A. (2017). Antik yapı malzemesi olarak tuğla ve kiremit: Boğsak adası Bizans yerleşimi örneklemi. Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat ve Tasarım Dergisi, (2017) 20, s. 141-163.
Öz
The
environmental corruption on the ancient bricks of the Seljuk Empire Period was
investigated in this study. A systematic chemical examination for weathered
bricks and crusts was performed on the samples both in-situ and in the
laboratory which were obtained from the Kara Arslan Tomb located at the center
of Konya City in Turkey. A series of chemical solutions (H2SO4, Na2SO4 and
NaCl) was used to represent the basic environmental impacts and determine their
weathering rates on the ancient brick samples. In this context, the brick
samples were subjected to a test procedure repeated at least 15 times and
performed by immersing brick samples in acid and sulphate solutions before
having their oven-dried conditions. At the end of the tests, the weight losses
of the brick samples were calculated and the strength of each sample was
performed by using their weight loss percentages. The freeze-thaw
deterioration, chemical salt effects and the flame retardant of each sample
were also experimentally analysed.
Anahtar Kelimeler
Brick Damage Weathering Environmental Effects Chemical Solution
Kaynakça
- 1) Hodges, H. (1970). Technology in the ancient world. Baltimore: Middlesex.
- 2) Llyod, S. (1954). Building in brick and stone. In C.Singer, E.J.Holmyard & A.R.Hall (Eds). A Vol 1. New York: Oxford Press.
- 3) Ghirschman, R. (1964). Persia, from the origins to Alexander the great, London.
- 4) Mango, C. (2006). Bizans mimarisi. çev. Mine Kadiroğlu, Ankara.
- 5) Yaralov, Y. (1962). 8-12. Yüzyıllarda orta asya’da mimari abideler. Milletler Arası I. Türk Sanatları Kongresi. Tebliğler, Ankara.
- 6) Hattstein, M. & Delius, P. (2007). İslam sanatı ve mimarisi, (çev. Nurettin El-Hüseyni), İstanbul : Literatür Yayınları.
- 7) Bakırer, Ö. (1981). Selçuklu öncesi ve Selçuklu dönemi Anadolu mimarisinde tuğla kullanımı. Ankara : ODTÜ Yayınları.
- 8) Küçükkaya, A.E. (2004). Taşların bozulma nedenleri ve koruma yöntemleri. İstanbul.
- 9) Esin, T. (1990). Konya ve çevresindeki tarihi eserlerde doğal taş malzemenin bozulma nedenleri ve onarımlarda kullanılacak uygun taş seçimi için bir çalışma, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- 10) Çınar, K., Koçu, N., Koç, I. (1999). The negative effects of environment on the historical monuments in Konya (Türkiye). Fresenius Environmental Bulletin, 8 (05/06): 236-242.
- 11) Zedef, V., Kocak K., Doyen A., Ozsen H., Kekec, B. (2005). Effect of salt crystallization on stones of historical building and monuments; Konya, central Turkey. Building and Environment, 42: 1453-1457
- 12) Ulusoy M. (2007). Different ignerous masonory blocks and salt crystal weathering rates in the architecture of historical city of Konya, Building and Environment, 42: 3014-3024.
- 13) Kahya, Y. (1992). İstanbul Bizans mimarisinde kullanılan tuğlanın fiziksel ve mekanik özellikleri. Doktora Tezi. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- 14) Eskici, B., Akyol, A., Kadioğlu Y. K. (2006). Erzurum Yakutiye Medresesi yapı malzemeleri, bozulmalar ve koruma problemleri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 46, 1 (2006) 165-188.
- 15) Eroğlu M., Akyol A. (2017). Antik yapı malzemesi olarak tuğla ve kiremit: Boğsak adası Bizans yerleşimi örneklemi. Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat ve Tasarım Dergisi, (2017) 20, s. 141-163.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Şubat 2018 |
| Kabul Tarihi | 22 Şubat 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018Cilt: 6 Sayı: 1 |
Artium is an OAJ supported by Hasan Kalyoncu University
Open access articles in Artium are licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDeriatives 4.0 International License (CC BY-NC-ND 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/