Öz
Günümüz toplumunun giderek tüketici hale gelmesi, bireyin yaşam kalitesini ve yaşam tarzını değiştirmektedir. Bu durum dışa kapalı konut yerleşimlerini bir cazibe merkezi haline getirmiştir. Dışa kapalı konut siteleri; orta ve üst gelir grubundan hane halklarının dışarıya kapalı, özel güvenlik önlemleri ile korunan ve çeşitli sosyal olanakları barındıran konut alanları olarak ifade edilebilir. Günümüzde çeşitli üretim biçimleriyle karşımıza çıkan dışa kapalı konut yerleşimleri bireyin mekân algısını zayıflatan kentler oluşturmaktadırlar. Bu bağlamda çalışma dışa kapalı konut yerleşimlerinin kişisel deneyimlerle oluşan algısal mekân okumalarını sorgulamaktadır. Çalışma kapsamında; Konya’da farklı gelir guruplarına göre ayrıştıran Naturapark, Mete Konakları ve Temaşehir dışa kapalı konut yerleşimleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Mevcut durumları yerinde inceleme ve gözlem yapılarak tespit edilmiştir. Lynch’in geliştirdiği zihinsel haritalama metodu ve Gestalt temel tasarım ve kompozisyon ilkeleriyle bireyin mekân algısını etkileyen faktörlerin analizleri yapılmıştır. Sonuç olarak, dışa kapalı konut yerleşimlerinde sosyal alanlar, peyzaj alanları ve farklı mekânsal fonksiyonların bir araya gelmesi düşünülmüştür. Ancak, orta ve üst gelir durumuna göre mekân kullanımı ayrışmış ve bütünleşme kurgusu zayıf kalmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kapalı konut yerleşimleri Mekansal algı Zihinsel Haritalama Tasarım
Kaynakça
- Asar, H. (2013). Mimari Mekân Okumasında Algısal Deneyim Analizinin Bir Yöntem Yardımıyla İrdelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
- Aydınlı, S. (1992). Mimarlıkta görsel analiz: İTÜ Mimarlık Fakültesi.
- Blakely, E. J., & Snyder, M. G. (1997). Fortress America : Gated Communities in the United States. Cambridge, Massachusetts: Brookings Institution Press.
- Caldeira, T. P. R. (1996). Fortcified Enclaves: The New Urban Segregation. Public Culture, 8(2), 303-328. doi:10.1215/08992363-8-2-303 %J Public Culture
- Carvalho, M., George, R. V., & Anthony, K. H. (1997). Residential Satisfaction in Condominios Exclusivos (Gated-Guarded Neighborhoods) in Brazil. Environment and Behavior, 29(6), 734-768.
- Downs, R. M., & Stea, D. (2011). Cognitive Maps and Spatial Behaviour: Process and Products. In Image and Environment: John Wiley & Sons, Ltd.
- Edgü, E. (2021). Hayatta Kalma Güdüsü: Bir Mekânsal Algı Süreci. Coğrafi Bilimler Dergisi, 19(1), 217-241.
- Ertürk, S. (1984). Mimari Mekan Algılanması Üzerine Deneysel Bir Çalışma. (Doktora Tezi), Karadeniz Üniversitesi, Trabzon.
- Garreau, J. (1991). Edge city: Life on the new frontier. In. New York: Doubleday.
- Glasze, G. (2005). Some Reflections on the Economic and Political Organisation of Private Neighbourhoods. Housing Studies, 20(2).
- Grant, J. (2005). Planning Responses to Gated Communities in Canada. Housing Studies, 20(2), 273-285. doi:10.1080/026730303042000331772
- Kurdoğlu, B. Ç., & Bekar, M. (2018). Bir Fuaye Alanının Değişiminin Temel Tasar İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60).
- Kuyrukçu, E. Y., & Ulusoy, M. (2014). Yeni Konutlaşma Eğilimi Olan Dışa Kapalı Konut Yerleşmelerinde Kullanıcı Memnuniyeti Analizi: Konya Örneği. Selçuk Üniversitesi Mühendislik Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(3).
- Landman, K. (2000). The Urban Future: Enclosed Neighbourhoods. Paper presented at the The Urban Future Conference, Johannesburg, South Africa.
- Lynch, K. (2012). Kent İmgesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Özak, N. Ö., & Gökmen, G. P. (2009). Bellek ve mekan ilişkisi üzerine bir model önerisi. itüdergisi/a mimarlık, planlama, tasarım, 2(8), 145-155.
- Sihombing, A. (2014). Drawing Kampung through Cognitive Maps Case Study: Jakarta Paper presented at the 2013 5th International Conference on Chemical, Biological and Environmental Engineering (ICBEE 2013), Indonesia.
- Sıramkaya, S. B. (2018). Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Organizasyonlarındaki Değişimin İncelenmesi: Konya Örneği. In Z. Ö. P. Biçer (Ed.), Mimarlık, Planlama ve Tasarım Araştırmaları: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.
- Şenyiğit, Ö. (2010). Biçimsel ve Anlamsal İfade Aracı Olan Cephelerin Değerlendirilmesine Yönelik Bir Yaklaşım: İstanbul’da Meşrutiyet ve Halaskargazi Caddeleri’ndeki Cephelerin İncelenmesi. (Doktora Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
- Url1. (2021). naturapark. Retrieved from http://www.naturaparkkonya.com/sayfa/tr/proje-bilgileri
- Us, F. (2009). Mimari Mekanın Aktaılmasında Algılayıcı Hareketinin Önemi. tasarım+kuram(7), 82-98.
- Wertheimer, M., & Riezler, K. (1944). Gestalt Theory. Social Research, 11(1), 78-99.
Öz
The fact that today's society is becoming increasingly consumer is changing the quality of life and lifestyle of the individual. This has made gated community an attraction. Gated community can be expressed as residential areas of households from the middle and upper income group that are closed to the outside, protected by special security measures and have various social opportunities. Gated communities, which are encountered today with various forms of production, form cities that weaken the individual's perception of space. In this context, the study questions the perceptual space readings of Gated communities formed by personal experience. Within the scope of the study, Naturapark, Mete mansions and Temaşehir gated communities, which are divided according to different income groups in Konya, were examined comparatively. Their current status was determined by on-site examination and observation. The mental mapping method developed by Lynch and the Gestalt basic design and composition principles analyzed the factors affecting the individual's perception of space. As a result, a combination of social spaces, landscape areas and different spatial functions were considered in decidedly gated communities. However, according to the middle and upper income situation, the use of space has diverged and the integration fiction has remained weak.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Asar, H. (2013). Mimari Mekân Okumasında Algısal Deneyim Analizinin Bir Yöntem Yardımıyla İrdelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
- Aydınlı, S. (1992). Mimarlıkta görsel analiz: İTÜ Mimarlık Fakültesi.
- Blakely, E. J., & Snyder, M. G. (1997). Fortress America : Gated Communities in the United States. Cambridge, Massachusetts: Brookings Institution Press.
- Caldeira, T. P. R. (1996). Fortcified Enclaves: The New Urban Segregation. Public Culture, 8(2), 303-328. doi:10.1215/08992363-8-2-303 %J Public Culture
- Carvalho, M., George, R. V., & Anthony, K. H. (1997). Residential Satisfaction in Condominios Exclusivos (Gated-Guarded Neighborhoods) in Brazil. Environment and Behavior, 29(6), 734-768.
- Downs, R. M., & Stea, D. (2011). Cognitive Maps and Spatial Behaviour: Process and Products. In Image and Environment: John Wiley & Sons, Ltd.
- Edgü, E. (2021). Hayatta Kalma Güdüsü: Bir Mekânsal Algı Süreci. Coğrafi Bilimler Dergisi, 19(1), 217-241.
- Ertürk, S. (1984). Mimari Mekan Algılanması Üzerine Deneysel Bir Çalışma. (Doktora Tezi), Karadeniz Üniversitesi, Trabzon.
- Garreau, J. (1991). Edge city: Life on the new frontier. In. New York: Doubleday.
- Glasze, G. (2005). Some Reflections on the Economic and Political Organisation of Private Neighbourhoods. Housing Studies, 20(2).
- Grant, J. (2005). Planning Responses to Gated Communities in Canada. Housing Studies, 20(2), 273-285. doi:10.1080/026730303042000331772
- Kurdoğlu, B. Ç., & Bekar, M. (2018). Bir Fuaye Alanının Değişiminin Temel Tasar İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60).
- Kuyrukçu, E. Y., & Ulusoy, M. (2014). Yeni Konutlaşma Eğilimi Olan Dışa Kapalı Konut Yerleşmelerinde Kullanıcı Memnuniyeti Analizi: Konya Örneği. Selçuk Üniversitesi Mühendislik Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(3).
- Landman, K. (2000). The Urban Future: Enclosed Neighbourhoods. Paper presented at the The Urban Future Conference, Johannesburg, South Africa.
- Lynch, K. (2012). Kent İmgesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Özak, N. Ö., & Gökmen, G. P. (2009). Bellek ve mekan ilişkisi üzerine bir model önerisi. itüdergisi/a mimarlık, planlama, tasarım, 2(8), 145-155.
- Sihombing, A. (2014). Drawing Kampung through Cognitive Maps Case Study: Jakarta Paper presented at the 2013 5th International Conference on Chemical, Biological and Environmental Engineering (ICBEE 2013), Indonesia.
- Sıramkaya, S. B. (2018). Dışa Kapalı Konut Yerleşimlerinin Mekânsal Organizasyonlarındaki Değişimin İncelenmesi: Konya Örneği. In Z. Ö. P. Biçer (Ed.), Mimarlık, Planlama ve Tasarım Araştırmaları: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.
- Şenyiğit, Ö. (2010). Biçimsel ve Anlamsal İfade Aracı Olan Cephelerin Değerlendirilmesine Yönelik Bir Yaklaşım: İstanbul’da Meşrutiyet ve Halaskargazi Caddeleri’ndeki Cephelerin İncelenmesi. (Doktora Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
- Url1. (2021). naturapark. Retrieved from http://www.naturaparkkonya.com/sayfa/tr/proje-bilgileri
- Us, F. (2009). Mimari Mekanın Aktaılmasında Algılayıcı Hareketinin Önemi. tasarım+kuram(7), 82-98.
- Wertheimer, M., & Riezler, K. (1944). Gestalt Theory. Social Research, 11(1), 78-99.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Mimarlık |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Şubat 2022 |
| Kabul Tarihi | 26 Şubat 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022Cilt: 10 Sayı: 1 |
Cited By
Kentin Yeni Getto'ları: Kapalı Konut Sitelerinin Yönetsel ve Sosyal Sorunları
Medeniyet Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.52539/mad.1126469
Artium is an OAJ supported by Hasan Kalyoncu University
Open access articles in Artium are licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDeriatives 4.0 International License (CC BY-NC-ND 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/