Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Orta Ölçekli Kentler İçin Kentsel Yeşil Alan Sistem Önerisi: Niğde Kenti Örneği

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 57 - 69, 21.02.2019

Rifat Olgun

Öz

Dünya'da yaşanan kentleşmeye bağlı olarak kentlerin
sahip olduğu yeşil alanlar zaman içerisinde azalmaktadır. Türkiye'de de
özellikle 2000'li yıllardan sonra hızla artan kentleşmeye bağlı olarak
kentlerin sahip olduğu yeşil alanlar zaman içerisinde azalmakta, parçalanmakta
ve izole mekânlar haline gelmektedir. Ülkemizin İç Anadolu bölgesinde yer alan
Niğde kenti sahip olduğu doğal, kültürel ve ekolojik değerler ile bölgedeki
orta ölçekli kentler içerisinde önemli bir yere sahiptir. Fakat Niğde kentinde
özellikle organize sanayi bölgesinin genişlemesi, üniversitenin büyümesi ve
gelişmesi, TOKİ konutlarının inşa edilmesi, Efendibey kentsel dönüşüm
projesinin devam ediyor olması, Niğde merkez nüfusun artması ile yeni konut
alanlarının inşa edilmesi yerleşim alanlarının genişlemesine neden olmaktadır.
Bu durum ise kentin sahip olduğu açık ve yeşil alanları olumsuz etkilenmekte ve
ekolojik yapıya zarar vermektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı; Niğde kentinin
sahip olduğu ekolojik yapı dikkate alınarak kentin mevcuttaki ve imar
planlarındaki durumunun değerlendirilmesi ve bir yeşil alan sistem önerisinin
geliştirilmesidir. Elde edilen verilerin analizi sonucunda, kent içerisinde ve
çevresinde yer alan yeşil alanlarda yıllar içerisinde bir azalmanın ve
bölünmenin olduğu tespit edilmiştir. Fakat kentin belirli bir sistem bütünlüğü
içerisinde planlandığında, yeşil kama (green wedge) ve yeşil kuşak (green belt)
sisteminin oluşturulmasına uygun bir yeşil dokuya sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekolojik yapı kentsel yeşil alan stratejik planlama Niğde

Kaynakça

  • Ademola, B.K. and Onishi, T. (2007). Spatial determinants of urban land use change in Lagos, Nigeria. Land Use Policy, 24 (2), 502-515.
  • Ahmad, A., Aboobaider, B.M., Isa, M.S.A.M, Hashim, N., Rosul, M., Muhamad, S. and Man, S. (2014). Temporal changes in urban green space based on normalized difference vegetation index. Applied Mathematical Sciences, 8 (55), 2743-2751.
  • Ajewole, O.I., Olajuyigbe, S.O. and Hassan, A.R. (2015). Potentials of cemeteries as urban tree conservation areas in Ibadan metropolis. Nigerian Journal of Forestry, 45 (1), 48-59.
  • Akyol Alay, M. (2016). Arazi kullanım değişimlerinin peyzaj teori ve modellemesi kapsamında incelenmesi. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 170 s.
  • Alkay, E. ve Ocakçı, M. (2003). Kentsel yeşil alanlarin ekonomik değerlerinin ölçülmesinde kullanilabilecek yöntemlerin irdelenmesi. İTÜ Dergisi Mimarlık, Planlama, Tasarım, 2 (1), 60-68.
  • Altay, Ö. (2016). Niğde ili topraklarinin ağir metal içeriğinin araştirilmasi. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri, 39 s.
  • Anonim (2018). Earth explorer. https: earthexplorer.usgs.gov (Erişim tarihi: 21 Mart 2018).
  • Askan, G. ve Yılmaz, H. (2016). Erzincan kenti açik-yeşil alanlarinda kullanilan bitkisel materyalin belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 57-74.
  • Bilgili, B.C. (2009). Ankara kenti yeşil alanlarinin kent ekosistemine olan etkilerinin bazi ekolojik göstergeler çerçevesinde değerlendirilmesi üzerine bir araştirma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 165 s.
  • Chiesura, A. (2004). The role of urban parks for the sustainable city. Landscape and Urban Planning, 68, 129-138.
  • Cook, E.A. (2002). Landscape structure indices for assessing urban ecological networks. Landscape and Urban Planning, 58 (2-4), 269-280.
  • Deniz, B., Küçükerbaş, E.V. ve Eşbah Tunçay, H. (2006). Peyzaj Ekolojisine Genel Bakış. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3 (2), 5-18.
  • Erdoğan, A. ve Atabeyoğlu, Ö. (2016). Tarihi yapilarin kentsel dokuya etkisi: Kayseri kent merkezi örneği. Turkish Journal of Forestry, 17 (1), 83-92.
  • Eşbah, H. (2001). Using landscape structure indices to understand the possible impacts of landscape change: Case of the mountain preserves in the city of Arizona. PhD Thesis, Arizona State University Environmental Design and Planning Program, ABD.
  • Haq, S. (2011). Urban green spaces and an integrative approach to sustainable environment. Journal of Environmental Protection, 2 (5), 601-608.
  • Hemmat, M.A., Shamekhi, T., Zobeiry, M. and Tabatabaei, M.G. (2012). Sacred places: Instances of natural heritage and cultural landscapes in Northern Iran (Case study of the shrine and cemetery of Sutak Village). Archives Des Sciences, 65 (7), 605-612.
  • Hepcan, Ş. (2013). Analyzing the pattern and connectivity of urban green spaces: A case study of Izmir, Turkey. Urban Ecosyst, 16, 279-293.
  • Hoşgör, Z. (2005). Kentsel yeşil yollar ve yeşil yollarin planlama stratejisi: İstanbul-Haliç için bir öneri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 171 s.
  • İri, R., İnal, M.E., Türkmen, H.H. (2010). Geçti Bor'un pazarı, sür eşeği Niğde'ye. Detay Yayıncılık, Ankara, 200 s.
  • Kaplan, R. (1985). The analysis of perception via preference: a strategy for studying how the environment is experienced. Landscape Planning, 12, 161-176.
  • Kocian, L., Némethová, D., Melicherová, D. and Matusková, A. (2003). Breeding Bird Communities in Three Cemeteries in The City of Bratislava (Slovakia). Folia Zoologica, 52(2), 177-188.
  • Koçan, N. (2013). Kentsel alan kullanimlarindaki dönüşümlerin cbs teknikleriyle irdelenmesi ve kent planlama çalişmalarini yönlendirmede değerlendirilmesi: Uşak kenti örneği. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 209 s.
  • Luo, M. (2014). Strategies for urban green space system plan based on the eco-oriented development mode. BioTechnology An Indian Journal, 10 (19), 11447-11451.
  • Manavoğlu, E. (2013). Antalya kenti yeşil alanlarinin çok ölçütlü analizi ve planlama stratejilerinin geliştirilmesi. Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya, 305 s.
  • Manavoğlu, E. ve Ortaçeşme, V. (2007). Konyaaltı kentsel alaninda bir yeşil alan sistem önerisi geliştirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (2), 261-271.
  • Manavoğlu, E. ve Ortaçeşme, V. (2015). Şehir ve bölge planlama. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ders Notu, Antalya, 173 s.
  • Nas, İ. (2016). Kentleşmenin tarım alanlarına etkisinin yasal ve yönetsel açidan irdelenmesi: Denizli örneği. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın, 101 s.
  • Niğde Belediyesi (2016). Niğde Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü. http://nigde.bel.tr/ (Erişim tarihi: 23 Kasım 2016).
  • Olgun, R. (2018). Niğde kenti açık ve yeşil alanlarına yönelik stratejik hedeflerin belirlenmesi ve planlama stratejilerinin geliştirilmesi. Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya, 274 s.
  • Olgun, R. ve Yılmaz, T. (2017). Kentlerin planlanmasına yönelik yeşil alan sistem yaklaşımları. (Fen, Matematik, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Araştırmaları Ed. Çiftçi N, Kara Y, Yalçınkaya İ, Şahin M, Ağaçayak T), 206-213.
  • Ortaçeşme, V., Yıldırım, E. ve Manavoğlu, E. (2005). Kentsel yeşil alan fonksiyonlari düzleminde Antalya kenti yeşil alanlarina bir bakış. Antalya Yöresinin İnşaat Mühendisliği Sorunları Kongresi, 22-24 Eylül, Antalya.
  • Önen, E. (2015). Kentsel açık-yeşil alan stratejilerinin belirlenmesi: Güzelbahçe (İzmir) İlçesi Örneği. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 208 s.
  • Quintas, A.V. and Curado, M.J. (2009). The contribution of urban green areas to the quality of life. https://www.academia.edu/5246831/ (Erişim tarihi: 12 Ocak 2017).
  • Resmi Gazete (2014). Mekânsal planlar yapım yönetmeliği. http://www.resmigazete.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2018).
  • Şahap, A. (2015). Uzaktan algilama ve coğrafi bilgi sistemleri kullanarak şehirsel gelişimin arazi kullanimina etkisi: Şanlıurfa şehri örneği. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa, 104 s.
  • Türkiye İstatistik Kurumu (2016). http://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 08 Ekim 2017).
  • Ulrich, R.S. (1981). Natural versus urban sciences: Some psycho-physiological effects. Environment and Behavior, 13 (5), 523-556.
  • Vlad, M.I. and Brătăşanu, D. (2011). Quality of life assessment based on spatial and temporal analysis of the vegetation area derived from satellite images. Romanian Review of Regional Studies, 7 (2), 111-120.
  • Xiao-Ling, C., Hong-Mei, Z., Ping-Xiang, L. and Zhi-Yong Yin, Y. (2006). Remote sensing image-based analysis of the relationship between urban heat island and land use/cover changes. Remote Sensing of Environment, 104, 133-146.
  • Yücesu, Ö., Korkut, A. ve Kiper, T. (2017). Kırklareli kent merkezinin açık ve yeşil alanlarin analizi ve bir sistem önerisi. Artium, 5 (2), 22-37.

Urban Green Space System Proposal for the Medium-Sized Cities: The Case of Nigde City

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 57 - 69, 21.02.2019

Rifat Olgun

Öz

Due to the urbanization in the world, the green spaces
owned by the cities decrease over time. In Turkey, especially after the 2000s
due to rapidly increasing urbanization, green spaces owned by the city
decreases over time, is fragmented, and becoming isolated places. The city of
Niğde, located in the Central Anatolia region of Turkey, has an important place
among the medium-sized cities in the region with its natural, cultural and
ecological values. However, the expansion of the organized industrial zone in
the city of Niğde, the growth and development of the university, the
construction of TOKİ houses, the continuation of the Efendibey urban
transformation project, the construction of new residential areas depending on
the increase of the central population of Niğde, cause expansion of the
settlement areas. This situation negatively affects the open green spaces of
the city and damages the ecological structure. The aim of the study is to
evaluate the situation of the city in the existing and zoning plans by
considering the ecological structure of Niğde city and to develop a green space
system proposal. As a result of the analysis of the data obtained, it has been
determined that there is a decrease and a division in the green spaces in and
around the city over the years. However, when the city is planned in a certain
system integrity, it is seen that it has a green structure suitable for the
formation of green wedge and green belt system.

Anahtar Kelimeler

Ecological structure urban green space strategic planning Nigde

Kaynakça

  • Ademola, B.K. and Onishi, T. (2007). Spatial determinants of urban land use change in Lagos, Nigeria. Land Use Policy, 24 (2), 502-515.
  • Ahmad, A., Aboobaider, B.M., Isa, M.S.A.M, Hashim, N., Rosul, M., Muhamad, S. and Man, S. (2014). Temporal changes in urban green space based on normalized difference vegetation index. Applied Mathematical Sciences, 8 (55), 2743-2751.
  • Ajewole, O.I., Olajuyigbe, S.O. and Hassan, A.R. (2015). Potentials of cemeteries as urban tree conservation areas in Ibadan metropolis. Nigerian Journal of Forestry, 45 (1), 48-59.
  • Akyol Alay, M. (2016). Arazi kullanım değişimlerinin peyzaj teori ve modellemesi kapsamında incelenmesi. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 170 s.
  • Alkay, E. ve Ocakçı, M. (2003). Kentsel yeşil alanlarin ekonomik değerlerinin ölçülmesinde kullanilabilecek yöntemlerin irdelenmesi. İTÜ Dergisi Mimarlık, Planlama, Tasarım, 2 (1), 60-68.
  • Altay, Ö. (2016). Niğde ili topraklarinin ağir metal içeriğinin araştirilmasi. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri, 39 s.
  • Anonim (2018). Earth explorer. https: earthexplorer.usgs.gov (Erişim tarihi: 21 Mart 2018).
  • Askan, G. ve Yılmaz, H. (2016). Erzincan kenti açik-yeşil alanlarinda kullanilan bitkisel materyalin belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 57-74.
  • Bilgili, B.C. (2009). Ankara kenti yeşil alanlarinin kent ekosistemine olan etkilerinin bazi ekolojik göstergeler çerçevesinde değerlendirilmesi üzerine bir araştirma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 165 s.
  • Chiesura, A. (2004). The role of urban parks for the sustainable city. Landscape and Urban Planning, 68, 129-138.
  • Cook, E.A. (2002). Landscape structure indices for assessing urban ecological networks. Landscape and Urban Planning, 58 (2-4), 269-280.
  • Deniz, B., Küçükerbaş, E.V. ve Eşbah Tunçay, H. (2006). Peyzaj Ekolojisine Genel Bakış. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3 (2), 5-18.
  • Erdoğan, A. ve Atabeyoğlu, Ö. (2016). Tarihi yapilarin kentsel dokuya etkisi: Kayseri kent merkezi örneği. Turkish Journal of Forestry, 17 (1), 83-92.
  • Eşbah, H. (2001). Using landscape structure indices to understand the possible impacts of landscape change: Case of the mountain preserves in the city of Arizona. PhD Thesis, Arizona State University Environmental Design and Planning Program, ABD.
  • Haq, S. (2011). Urban green spaces and an integrative approach to sustainable environment. Journal of Environmental Protection, 2 (5), 601-608.
  • Hemmat, M.A., Shamekhi, T., Zobeiry, M. and Tabatabaei, M.G. (2012). Sacred places: Instances of natural heritage and cultural landscapes in Northern Iran (Case study of the shrine and cemetery of Sutak Village). Archives Des Sciences, 65 (7), 605-612.
  • Hepcan, Ş. (2013). Analyzing the pattern and connectivity of urban green spaces: A case study of Izmir, Turkey. Urban Ecosyst, 16, 279-293.
  • Hoşgör, Z. (2005). Kentsel yeşil yollar ve yeşil yollarin planlama stratejisi: İstanbul-Haliç için bir öneri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 171 s.
  • İri, R., İnal, M.E., Türkmen, H.H. (2010). Geçti Bor'un pazarı, sür eşeği Niğde'ye. Detay Yayıncılık, Ankara, 200 s.
  • Kaplan, R. (1985). The analysis of perception via preference: a strategy for studying how the environment is experienced. Landscape Planning, 12, 161-176.
  • Kocian, L., Némethová, D., Melicherová, D. and Matusková, A. (2003). Breeding Bird Communities in Three Cemeteries in The City of Bratislava (Slovakia). Folia Zoologica, 52(2), 177-188.
  • Koçan, N. (2013). Kentsel alan kullanimlarindaki dönüşümlerin cbs teknikleriyle irdelenmesi ve kent planlama çalişmalarini yönlendirmede değerlendirilmesi: Uşak kenti örneği. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 209 s.
  • Luo, M. (2014). Strategies for urban green space system plan based on the eco-oriented development mode. BioTechnology An Indian Journal, 10 (19), 11447-11451.
  • Manavoğlu, E. (2013). Antalya kenti yeşil alanlarinin çok ölçütlü analizi ve planlama stratejilerinin geliştirilmesi. Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya, 305 s.
  • Manavoğlu, E. ve Ortaçeşme, V. (2007). Konyaaltı kentsel alaninda bir yeşil alan sistem önerisi geliştirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (2), 261-271.
  • Manavoğlu, E. ve Ortaçeşme, V. (2015). Şehir ve bölge planlama. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ders Notu, Antalya, 173 s.
  • Nas, İ. (2016). Kentleşmenin tarım alanlarına etkisinin yasal ve yönetsel açidan irdelenmesi: Denizli örneği. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın, 101 s.
  • Niğde Belediyesi (2016). Niğde Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü. http://nigde.bel.tr/ (Erişim tarihi: 23 Kasım 2016).
  • Olgun, R. (2018). Niğde kenti açık ve yeşil alanlarına yönelik stratejik hedeflerin belirlenmesi ve planlama stratejilerinin geliştirilmesi. Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya, 274 s.
  • Olgun, R. ve Yılmaz, T. (2017). Kentlerin planlanmasına yönelik yeşil alan sistem yaklaşımları. (Fen, Matematik, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Araştırmaları Ed. Çiftçi N, Kara Y, Yalçınkaya İ, Şahin M, Ağaçayak T), 206-213.
  • Ortaçeşme, V., Yıldırım, E. ve Manavoğlu, E. (2005). Kentsel yeşil alan fonksiyonlari düzleminde Antalya kenti yeşil alanlarina bir bakış. Antalya Yöresinin İnşaat Mühendisliği Sorunları Kongresi, 22-24 Eylül, Antalya.
  • Önen, E. (2015). Kentsel açık-yeşil alan stratejilerinin belirlenmesi: Güzelbahçe (İzmir) İlçesi Örneği. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 208 s.
  • Quintas, A.V. and Curado, M.J. (2009). The contribution of urban green areas to the quality of life. https://www.academia.edu/5246831/ (Erişim tarihi: 12 Ocak 2017).
  • Resmi Gazete (2014). Mekânsal planlar yapım yönetmeliği. http://www.resmigazete.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2018).
  • Şahap, A. (2015). Uzaktan algilama ve coğrafi bilgi sistemleri kullanarak şehirsel gelişimin arazi kullanimina etkisi: Şanlıurfa şehri örneği. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa, 104 s.
  • Türkiye İstatistik Kurumu (2016). http://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 08 Ekim 2017).
  • Ulrich, R.S. (1981). Natural versus urban sciences: Some psycho-physiological effects. Environment and Behavior, 13 (5), 523-556.
  • Vlad, M.I. and Brătăşanu, D. (2011). Quality of life assessment based on spatial and temporal analysis of the vegetation area derived from satellite images. Romanian Review of Regional Studies, 7 (2), 111-120.
  • Xiao-Ling, C., Hong-Mei, Z., Ping-Xiang, L. and Zhi-Yong Yin, Y. (2006). Remote sensing image-based analysis of the relationship between urban heat island and land use/cover changes. Remote Sensing of Environment, 104, 133-146.
  • Yücesu, Ö., Korkut, A. ve Kiper, T. (2017). Kırklareli kent merkezinin açık ve yeşil alanlarin analizi ve bir sistem önerisi. Artium, 5 (2), 22-37.
Toplam 40 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Rifat Olgun 0000-0002-5396-057X

Yayımlanma Tarihi 21 Şubat 2019
Kabul Tarihi 21 Şubat 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019Cilt: 7 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Olgun, R. (2019). Orta Ölçekli Kentler İçin Kentsel Yeşil Alan Sistem Önerisi: Niğde Kenti Örneği. Artium, 7(1), 57-69.
 Kapak Resmi İndir

Artium is an OAJ supported by Hasan Kalyoncu University

Open access articles in Artium are licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDeriatives 4.0 International License (CC BY-NC-ND 4.0). 

28842https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/