Artium

Öz

Günümüzde kentsel alanlardaki genişleme ekosistem süreçleri üzerinde baskı oluşturmaktadır. Bu baskının saptanması ve kontrol edilmesi için ekoloji tabanlı modeller geliştirilmektedir. Bu noktadan hareketle çalışma, Malatya kenti örneğinde enerji akışını ve doğal tür akışını düzenleyecek, kentsel ısı adası etkisini azaltacak ve habitat bağlanabilirliğini artıracak arazi kullanım politikalarının geliştirilmesine katkı sağlayacak ve kentlere rehberlik edecek bir kentsel ekolojik koridor modeli geliştirmeyi amaçlamaktadır. Belirtilen amaca ulaşmak için farklı ölçek ve zamansallıktaki uydu görüntüleri, iklim verileri, topografik veriler ve demografik veri setleri farklı uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri tekniklerini kullanılarak ilişkilendirilmiş ve kentsel ekolojik koridor modeli oluşturulmuştur.
Malatya’da 1985-2021 yılları arasında kentsel büyümenin en çok etkilediği ekosistemin tarımsal ekosistem olduğu saptanmıştır. 2050 yılında kentsel nüfus 888.784 kişiye ulaşacağı öngörüsüne dayanarak kentsel alanların 173 km2’ye ulaşacağı tespit edilmiştir. 1985-2021 döneminde olduğu gibi 2021-2050 yılları arasında tarımsal ekosistemler üzerindeki baskı artarak devam ederken ekosistemler arasındaki bağlantı giderek zayıflayacaktır.
Ekolojik koridorlar, tarım ve bozkır ekosistemine ait ekolojik açıdan en duyarlı ve en büyük bütünleşik lekeler arasında kentsel yayılmayı yönlendirerek, enerji akışı, doğal tür akışı, kentsel ısı adası etkisinin azaltılması, yeraltı su rejiminin düzenlenmesi ve habitat bağlantılılığı gibi çeşitli ekolojik işlevler üstlenecektir. Malatya’da tarımsal ekosistemden 13 ve bozkır ekosisteminden 5 adet ekolojik açıdan duyarlı leke belirlenmiş ve ekosistem lekelerini birbirlerine bağlayan 694 km2 alana sahip ekolojik koridor önerilmiştir.