Orta dönem modernizmi açısından Denizli’de bir sivil apartman çiftinin hafızası: Gözde ve Cillov Apartmanları
Öz
Sivil apartman mimarisindeki olgu ve dönüşümler, bir kentin barınma kültür tarihini oluşturan ve anlamlandıran katmalardan biridir. Konut bağlamındaki tarihsel eğilimleri ortaya koyduğu gibi farklı yaşam tarzlarının, bunlara ait değişimlerin izlenebileceği zengin ve verimli bir gösterge alan niteliği de sunar. Sivil apartmanlar bu açıdan, toplumun belli bir kesimine ait sosyo-ekonomik ve kültürel eğilimlerin, bunların etkileşiminde kurumsallaşan yasa ve yönetmeliklerin, bunlarla düzenlenen tarihsel içeriklerin biçim kazandığı toplumsal formlar olarak incelemeye değerdir. Bu makalenin amacı, 1970’lerde, orta yüzyıl modernizmi bağlamında değerlendirilebilecek Denizli kent merkezinin dönüşümü sürecinde, yazlık bir sinemanın yıkılıp yerine dönemin sosyo-ekonomik koşulları ve üst gelir grubuna ait belli bir sınıfın olanakları ve işbirliği dahilinde inşa edilen bir apartman çiftini, dönemine ait mimari mekân organizasyonu ve sosyal yaşam göstergeleri açısından inceleyerek, bu örnekte olduğu gibi çoğu yıkılma tehlikesi altında olan isimsiz, sıradan yapıları kentsel-kolektif hafıza ve gayri resmi tarihyazım açısından kayıt altına alma çalışmalarına katkı sunmaktır.
Anahtar Kelimeler
Denizli Kolektif hafıza Orta yüzyıl modernizmi Sivil konut mimarisi
Kaynakça
- Ataman, H. (2020). Yüzleşmek. Denizli: Boa Yayınları: İstanbul.
- Ayata, S. (1988). Statü Yarışması ve Salon Kullanımı. Toplum ve Bilim 42, s: 5-25.
- Balamir, M. (1994). Kira Evinden 'Kat Evleri'ne Apartmanlaşma: Bir zihniyet dönüşümü tarihçesinden kesitler. Mimarlık, Sayı 260, 29-33.
- Bilgin, İ. (1992). Konut Üretiminin Karşılaştırmalı Analizi. YTÜ Mimarlık Fakültesi Eğitim ve Kültür Derneği Yayınları: İstanbul, 83.
- Bozdoğan, S. (2002). Modernizm ve Ulusun İnşası: Erken Cumhuriyet Türkiye'sinde Mimari Kültür, (çev.) Tuncay Birkan, Metis Yayınları: İstanbul.
- Bozdoğan, S. (2008). Democracy, Development and the Americanization of Turkish Architectural Culture in the 1950s. Modernism and the Middle East: Architecture and Politics in the Twentieth Century. (der.) Sandy Isenstadt ve Kishwar Rizvi, University of Washington Press, ABD, ss.116-138.
- Cengizkan, A. (2009). Kültür Nesnesi Olarak Konut ve Politik Aktörlerin Arka Bahçesi Olarak Konut Üretimi, Mimarlık Dergisi, Sayı: 345.
- Çapoğlu, N. (2008). Home as a place: The making of domestic space at Yeşiltepe Blocks. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
- Güner, D. (2006). İzmir’de Modern Konut Mimarlığı: 1950-2006. Planlama/3, 123-141.
- Gürel, M.0. (2009). Consumption of modern furniture as a strategy of distinction in Turkey. Journal of Design History, 22(1),47-67.
- Halbwachs, M. (2017). Kolektif Hafıza. çev. B. Barış. Heretik Yayıncılık: Ankara.
- İnceoğlu, N. (2002). Denizli’de Mimarlık. Mimarlık Dergisi, 304: 38-41.
- İnceoğlu, N. (2004). Geleneksel Türk Mimarisi Denizli. Tasarım Yayın Grubu: İstanbul.
- Kaçel, E. (2007). Fidüsyer: Bir Kolektif Düşünme Pratiği, Haluk Baysal–Melih Birsel, ed. N.M. Cengizkan, Mimarlığa Emek Verenler Dizisi III, Mimarlar Odası Yayınları: Ankara, ss.7-31.
- Koca, D. (2015). ‘Türkiye’de Çağdaş Konut Üretiminin Yeniden Okunması’, Tasarım + Kuram; Sayı: 19- 34.
- Marım, R. E. (2000). Eski Denizli Evleri: Denizli Geleneksel Konut Mimarisinin Şehrin Gelişimi ve Değişimiyle Oluşan Yeni Yapısı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Nasır, E. (2016). Salon Mobilyalarının Dönüşümünün İncelenmesi: Gündelik Yaşamda Salon Fikri, Mobilya Edinme Dinamikleri Ve Kullanım Pratikleri. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Özbay, F. (1999). Gendered space: A new look at Turkish modernisation. Gender & History, 11(3), 555-568.
- Pamuk, O. (2006). Istanbul: Hatıralar ve Şehir. İletişim Yayınları: İstanbul.
- Simmel, G. (2021). Modern Kültürde Çatışma. İletişim Yayınları: İstanbul.
- Şenyapılı, T. (1996). Yeni Sorunlar Eski Çözümler: Kentsel Mekânda Bir Gecekondu Yolculuğu. Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme. Tarih Vakfı Yayınları: İstanbul, s:345-354.
- Şumnu, U. (2023). Mimarlar ve Apartmanları: Ankara’da Konut ve Barınma Kültüründen Örnekler. Kitap Yayınları: İstanbul, S:47,87.
- Tekeli, İ. (2010), Konut Sorununu Konum Sunum Biçimleriyle Düşünmek. Tarih Vakfı Yurt Yayınları: İstanbul, s.189.
- Uz, F., Akpınar, İ. (2016). Türkiye Tasarım Kronolojisi- Konut. Vitra Çağdaş Mimarlık Dizisi: Geç Olmadan Eve Dön: Konutun Serüveni Üzerine Bir Sergi Kitabı. İstanbul.
- Yavuzçehre, P. S. (2011). Kentsel Mekânda Değişim: Denizli. Denizli: Denizli Belediyesi Yayınları, Denizli, Yayın no:10.
- Yoldaş, A. (2009). Geçmişten Bugüne Denizli Kenti ve Mimarlığı, İzmir’in artalandaki Kentlerde Mimarlık, s.39-45, Ankara: Mimarlar Odası İzmir Şubesi Yay.
The Memory of An Apartment Couple in Denizli in Terms of Mid-Century Modernism: Gözde and Cillov Apartments
Öz
Phenomena and transformations in civil apartment architecture are one of the layers that make up and give meaning to the cultural history of a city's housing. As well as revealing the historical trends in the context of housing, it also offers a rich and productive indicator area where different lifestyles and their changes can be followed. In this respect, civic apartments are worth examining as social forms in which socio-economic and cultural tendencies of a certain segment of the society, laws and regulations institutionalized in their interaction, and historical content regulated by them take shape. The aim of this article is to describe a couple of apartments built in the 1970s, in the process of transformation of the city center of Denizli, which can be evaluated in the context of mid-century modernism, in the context of the socio-economic conditions of the period and the possibilities and cooperation of a certain class belonging to the upper income group, the architectural style of the period. The aim of the study is to contribute to the studies of recording the nameless, ordinary buildings, most of which are under the threat of demolition, in terms of urban-collective memory and informal historiography, by examining them in terms of spatial organization and social life indicators.
Anahtar Kelimeler
Denizli Collective memory Mid century modernism Housing architecture
Kaynakça
- Ataman, H. (2020). Yüzleşmek. Denizli: Boa Yayınları: İstanbul.
- Ayata, S. (1988). Statü Yarışması ve Salon Kullanımı. Toplum ve Bilim 42, s: 5-25.
- Balamir, M. (1994). Kira Evinden 'Kat Evleri'ne Apartmanlaşma: Bir zihniyet dönüşümü tarihçesinden kesitler. Mimarlık, Sayı 260, 29-33.
- Bilgin, İ. (1992). Konut Üretiminin Karşılaştırmalı Analizi. YTÜ Mimarlık Fakültesi Eğitim ve Kültür Derneği Yayınları: İstanbul, 83.
- Bozdoğan, S. (2002). Modernizm ve Ulusun İnşası: Erken Cumhuriyet Türkiye'sinde Mimari Kültür, (çev.) Tuncay Birkan, Metis Yayınları: İstanbul.
- Bozdoğan, S. (2008). Democracy, Development and the Americanization of Turkish Architectural Culture in the 1950s. Modernism and the Middle East: Architecture and Politics in the Twentieth Century. (der.) Sandy Isenstadt ve Kishwar Rizvi, University of Washington Press, ABD, ss.116-138.
- Cengizkan, A. (2009). Kültür Nesnesi Olarak Konut ve Politik Aktörlerin Arka Bahçesi Olarak Konut Üretimi, Mimarlık Dergisi, Sayı: 345.
- Çapoğlu, N. (2008). Home as a place: The making of domestic space at Yeşiltepe Blocks. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
- Güner, D. (2006). İzmir’de Modern Konut Mimarlığı: 1950-2006. Planlama/3, 123-141.
- Gürel, M.0. (2009). Consumption of modern furniture as a strategy of distinction in Turkey. Journal of Design History, 22(1),47-67.
- Halbwachs, M. (2017). Kolektif Hafıza. çev. B. Barış. Heretik Yayıncılık: Ankara.
- İnceoğlu, N. (2002). Denizli’de Mimarlık. Mimarlık Dergisi, 304: 38-41.
- İnceoğlu, N. (2004). Geleneksel Türk Mimarisi Denizli. Tasarım Yayın Grubu: İstanbul.
- Kaçel, E. (2007). Fidüsyer: Bir Kolektif Düşünme Pratiği, Haluk Baysal–Melih Birsel, ed. N.M. Cengizkan, Mimarlığa Emek Verenler Dizisi III, Mimarlar Odası Yayınları: Ankara, ss.7-31.
- Koca, D. (2015). ‘Türkiye’de Çağdaş Konut Üretiminin Yeniden Okunması’, Tasarım + Kuram; Sayı: 19- 34.
- Marım, R. E. (2000). Eski Denizli Evleri: Denizli Geleneksel Konut Mimarisinin Şehrin Gelişimi ve Değişimiyle Oluşan Yeni Yapısı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Nasır, E. (2016). Salon Mobilyalarının Dönüşümünün İncelenmesi: Gündelik Yaşamda Salon Fikri, Mobilya Edinme Dinamikleri Ve Kullanım Pratikleri. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Özbay, F. (1999). Gendered space: A new look at Turkish modernisation. Gender & History, 11(3), 555-568.
- Pamuk, O. (2006). Istanbul: Hatıralar ve Şehir. İletişim Yayınları: İstanbul.
- Simmel, G. (2021). Modern Kültürde Çatışma. İletişim Yayınları: İstanbul.
- Şenyapılı, T. (1996). Yeni Sorunlar Eski Çözümler: Kentsel Mekânda Bir Gecekondu Yolculuğu. Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme. Tarih Vakfı Yayınları: İstanbul, s:345-354.
- Şumnu, U. (2023). Mimarlar ve Apartmanları: Ankara’da Konut ve Barınma Kültüründen Örnekler. Kitap Yayınları: İstanbul, S:47,87.
- Tekeli, İ. (2010), Konut Sorununu Konum Sunum Biçimleriyle Düşünmek. Tarih Vakfı Yurt Yayınları: İstanbul, s.189.
- Uz, F., Akpınar, İ. (2016). Türkiye Tasarım Kronolojisi- Konut. Vitra Çağdaş Mimarlık Dizisi: Geç Olmadan Eve Dön: Konutun Serüveni Üzerine Bir Sergi Kitabı. İstanbul.
- Yavuzçehre, P. S. (2011). Kentsel Mekânda Değişim: Denizli. Denizli: Denizli Belediyesi Yayınları, Denizli, Yayın no:10.
- Yoldaş, A. (2009). Geçmişten Bugüne Denizli Kenti ve Mimarlığı, İzmir’in artalandaki Kentlerde Mimarlık, s.39-45, Ankara: Mimarlar Odası İzmir Şubesi Yay.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İç Mimarlık , Mimari Tarih, Teori ve Eleştiri, Mimari Tasarım |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Şubat 2024 |
| Kabul Tarihi | 12 Kasım 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024Cilt: 12 Sayı: 1 |
Artium is an OAJ supported by Hasan Kalyoncu University
Open access articles in Artium are licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDeriatives 4.0 International License (CC BY-NC-ND 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/