Öz
Kaynakça
- Akar, A., Keskiner,C., (1978). Türk süsleme sanatında desen ve motif. İstanbul: Tercüman Sanat Ve Kültür Yayınları.
- Alptekin, C., (1989). Türkiye selçukluları, ss.209-407, In: Doğuştan Günümüze Büyük İslam tarihi, (Edtr: K. Seyithanoğlu). İstanbul: Çağ yayınları.
- Arseven, C. E., (1965). Kabara, ss:884-885. Sanat Ansiklopedisi, C.II. İstanbul: Millî Eğitim Yayınları,
- Bakırer, Ö.,Caner, Ç.,(2009). Anadolu Selçuklu Dönemi Yapılarından Medrese ve Camilerinde Portal, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (10):13-31.
- Bayburtluoğlu, Z., (1978). Anadolu Selçuklu Devri Büyük Programlı Yapılarda Ön Yüz Düzeni. Vakıflar Dergisi, (11):67-107.
- Çetin, O., (2002). İskanlarla anadolu’nun türk vatanı haline gelmesi, ss260-269. In: Türkler 6 (Edtr: H. C. Güzel, K. Çiçek, S. Koca). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
- Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, Cennet Taç Kapısı, T.C. Divriği Kaymakamlığı, (Wep sayfası: http://www.divrigiulucamii.com/tr/Cennet_Kapi_4.html), (Erişim Tarihi: 24.01.2018).
- Doğan, Ş. N., Yazar, T., (2013). Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemi Mimari Süslemesinde Küre, Küre ve Koni Kesiti/Kabara ,Rozet. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (19):221-244.
- Doğan, Ş. N., (2010a). Konya Sırçalı /Muslihiye Medresesi Taçkapı Bezemeleri. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (12):127-162.
- Doğan, Ş. N., (2010b). Selçuklu Döneminde Siyasi ve Bani Kimliği İle Mübarizeddin Ertokuş. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27(1):231-251.
- Durukan, A., (2002) .“Anadolu Selçuklu Dönemi Portallerinde Biçim ve Estetik”, Uluslararası Sanat Tarihi Sempozyumu –Prof. Dr. Gönül Öney’e Armağan 10-13 Ekim 2001, Bildiriler, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir, s. 265.
- Gevher Nesibe Darüşşifası, (1205-1206) Taç Kapısı, Karatay Kervansarayı (1240) Taç Kapısı, Kayseriden biz, (Wep sayfası: http://kayseriden.biz/icerik.asp?ICID=217), (Erişim,10.02.2018).
- Hasol, D., (1979). Ansiklopedik mimarlık sözlüğü. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
- Konya Sırçalı Medrese Taç kapısı(Wep sayfası:https://okuryazarim.com/konya-sircali-medrese/),(Erişim,12.01.2018).
- Kuban, D.,(1981). 100 Soruda türkiye sanatı tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
- Merçil, E.,(2002). Türkiye selçukluları, ss503-529. In: Türkler 6 (Edtr: H. C. Güzel, K. Çiçek, S. Koca)., Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
- Odabaşı, Z, (2016). Karatay Medresesi’nin Biçimlendirilmesi ve Mimari Anlam Boyutu, USAD, (5): 253-270 ISSN: 2548-0154.
- Ödekan, A., (1988). Taç kapılar, ss521-529, In: Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri 1.(Edtr: S. Bayram). İstanbul: Vakıflar Genel Müdürlüğü.
- Ögel, S., (1987). Anadolu selçukluları’nın taş tezniyatı, Ankara:Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Tuncer, C. O., (1982). Birkaç Selçuklu Taç kapısında Geometrik Araştırmalar, Vakıflar dergisi, (XVI):61-77.
- Tuncer, C. O., (1981).Orantı ve Modül Üzerine Selçuklu Yapılarından Bazı Örnekler, Vakıflar Dergisi, XIII:449-488.
- Ülken H. Z., (1924). Anadoluda Dini Ruhiyat Müşahedeleri, Mihrab Mecmuası.(13-14)1340-1924.
- Ünal, H., R., (1982). Osmanlı Öncesi Anadolu-Türk Mimarisinde Taçkapılar, E.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları No:14, İzmir.
- Zarif, M., (1980). Selçuklular, ss.282-331. Türk Ansiklopedisi, C.XXVIII, Ankara: Milli Eğitim Basım Evi.
Öz
Anadolu Müslüman Türklerin gelmesiyle birlikte
bölge kültürel, sosyo-ekonomik gibi her alanda gelişmeye ve şekillenemeye
başlamıştır. Türkler, Orta Asya(Türkistan) bölgesinden miras olarak
getirdikleri ve Anadolu’da karşılaştıkları kültürün sentezinden Anadolu Türk
sanatı ve kültürü meydana getirmişlerdir. XI.yy. dan itibaren Selçuklu
Devletinin kurulmasıyla birlikte Türkler bu coğrafyada kültürlerini yüzlerce
mimari yapı, kilim, halı gibi ev eşyaları, giyim ve aksesuarlar gibi bir çok
eserlerle örf adet ve kültürlerini günümüze kadar ulaştırmayı başarmışlardır.
Özellikle mimari eserlerindeki geometrik ve bitkisel tezyinatları, mekan
kurguları, kullandığı mimari öğeler ve oranları sevilerek ve benimsenerek XI.
yy dan XXI. yy. kadar yaşantımızın (giyim, aksesuar, mimari, sanat) her
alanında kullanılmaya devam etmiştir. Bu çalışmada Selçuklu Dönemi anıtsal
mimari yapılarında kullanılan (geometrik-bitkisel motif ve mimari öğelerin)
morfolojik bir yaklaşım ile analizi benimsenmiştir. Bu bağlamda cephe
uygulamalarında, taç kapıların (portallerin) kütle-form etkisi, desen-motif
etkisi, malzeme-biçim etkisi, renk-doku etkisi açılarından irdeleme
yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Anadolu Selçuklu Motifleri cephe tasarım morfoloji model taç kapı(portal)
Kaynakça
- Akar, A., Keskiner,C., (1978). Türk süsleme sanatında desen ve motif. İstanbul: Tercüman Sanat Ve Kültür Yayınları.
- Alptekin, C., (1989). Türkiye selçukluları, ss.209-407, In: Doğuştan Günümüze Büyük İslam tarihi, (Edtr: K. Seyithanoğlu). İstanbul: Çağ yayınları.
- Arseven, C. E., (1965). Kabara, ss:884-885. Sanat Ansiklopedisi, C.II. İstanbul: Millî Eğitim Yayınları,
- Bakırer, Ö.,Caner, Ç.,(2009). Anadolu Selçuklu Dönemi Yapılarından Medrese ve Camilerinde Portal, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (10):13-31.
- Bayburtluoğlu, Z., (1978). Anadolu Selçuklu Devri Büyük Programlı Yapılarda Ön Yüz Düzeni. Vakıflar Dergisi, (11):67-107.
- Çetin, O., (2002). İskanlarla anadolu’nun türk vatanı haline gelmesi, ss260-269. In: Türkler 6 (Edtr: H. C. Güzel, K. Çiçek, S. Koca). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
- Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, Cennet Taç Kapısı, T.C. Divriği Kaymakamlığı, (Wep sayfası: http://www.divrigiulucamii.com/tr/Cennet_Kapi_4.html), (Erişim Tarihi: 24.01.2018).
- Doğan, Ş. N., Yazar, T., (2013). Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemi Mimari Süslemesinde Küre, Küre ve Koni Kesiti/Kabara ,Rozet. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (19):221-244.
- Doğan, Ş. N., (2010a). Konya Sırçalı /Muslihiye Medresesi Taçkapı Bezemeleri. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (12):127-162.
- Doğan, Ş. N., (2010b). Selçuklu Döneminde Siyasi ve Bani Kimliği İle Mübarizeddin Ertokuş. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27(1):231-251.
- Durukan, A., (2002) .“Anadolu Selçuklu Dönemi Portallerinde Biçim ve Estetik”, Uluslararası Sanat Tarihi Sempozyumu –Prof. Dr. Gönül Öney’e Armağan 10-13 Ekim 2001, Bildiriler, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir, s. 265.
- Gevher Nesibe Darüşşifası, (1205-1206) Taç Kapısı, Karatay Kervansarayı (1240) Taç Kapısı, Kayseriden biz, (Wep sayfası: http://kayseriden.biz/icerik.asp?ICID=217), (Erişim,10.02.2018).
- Hasol, D., (1979). Ansiklopedik mimarlık sözlüğü. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
- Konya Sırçalı Medrese Taç kapısı(Wep sayfası:https://okuryazarim.com/konya-sircali-medrese/),(Erişim,12.01.2018).
- Kuban, D.,(1981). 100 Soruda türkiye sanatı tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
- Merçil, E.,(2002). Türkiye selçukluları, ss503-529. In: Türkler 6 (Edtr: H. C. Güzel, K. Çiçek, S. Koca)., Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
- Odabaşı, Z, (2016). Karatay Medresesi’nin Biçimlendirilmesi ve Mimari Anlam Boyutu, USAD, (5): 253-270 ISSN: 2548-0154.
- Ödekan, A., (1988). Taç kapılar, ss521-529, In: Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri 1.(Edtr: S. Bayram). İstanbul: Vakıflar Genel Müdürlüğü.
- Ögel, S., (1987). Anadolu selçukluları’nın taş tezniyatı, Ankara:Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Tuncer, C. O., (1982). Birkaç Selçuklu Taç kapısında Geometrik Araştırmalar, Vakıflar dergisi, (XVI):61-77.
- Tuncer, C. O., (1981).Orantı ve Modül Üzerine Selçuklu Yapılarından Bazı Örnekler, Vakıflar Dergisi, XIII:449-488.
- Ülken H. Z., (1924). Anadoluda Dini Ruhiyat Müşahedeleri, Mihrab Mecmuası.(13-14)1340-1924.
- Ünal, H., R., (1982). Osmanlı Öncesi Anadolu-Türk Mimarisinde Taçkapılar, E.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları No:14, İzmir.
- Zarif, M., (1980). Selçuklular, ss.282-331. Türk Ansiklopedisi, C.XXVIII, Ankara: Milli Eğitim Basım Evi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Ağustos 2018 |
| Kabul Tarihi | 22 Temmuz 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018Cilt: 6 Sayı: 2 |
Artium is an OAJ supported by Hasan Kalyoncu University
Open access articles in Artium are licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDeriatives 4.0 International License (CC BY-NC-ND 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/